ดอกไม้ประจำฤดูกาล: ดอกไม้ในฤดูหนาว

ในญี่ปุ่น ไม่ว่าในช่วงฤดูไหนก็จะมีดอกไม้บาน ณ ที่ใดที่หนึ่งเสมอ อย่างไรก็ตาม หากคุณไม่มีข้อมูลว่าเป็นดอกไม้ชนิดใดและจะบานอยู่ที่ไหน คุณก็ไม่สามารถไปหาชมความงามของดอกไม้เหล่านั้นได้ ซีรีส์นี้จึงขอสรุปข้อมูลดังกล่าวสำหรับแต่ละฤดูกาล ในคราวนี้เราจะมาแนะนำดอกไม้ที่บานตั้งแต่เดือนธันวาคมถึงเดือนกุมภาพันธ์ในช่วง "ฤดูหนาว" กันครับ

ตารางการเริ่มบานและช่วงพีคของดอกไม้ในฤดูหนาว

หากพูดถึงฤดูหนาว หลายคนมักจะนึกถึงดอกไม้เมืองหนาวกันนะครับ ถ้าเป็นที่ไทยก็ต้นคริสต์มาสที่มีใบสีแดง สำหรับที่ญี่ปุ่นแล้ว ในช่วงเดือนธันวาคมถึงกุมภาพันธ์จะมีดอกไม้ต่าง ๆ บานให้ชมไม่มาก แต่ก็มีทั้งแบบที่บานช่วงสั้น ๆ และแบบที่บานแทบจะตลอดฤดูกาลครับ ดอกไม้ที่มีกลิ่นหอมอย่างดอกบ๊วย ดอกไม้ที่บานสีสันสดใสอย่างสึบากิ และดอกไม้พุ้มเตี้ยอย่างหงอนไก่ก็มีบานให้ชมกันครับครับ สำหรับตารางในครั้งนี้ก็เช่นกัน จะขอสรุปเฉพาะดอกไม้ขึ้นชื่อที่มีช่วงเวลาการชมเป็นพิเศษเท่านั้นครับ

อนึ่ง ในตารางนี้ ตอกไม้ต่าง ๆ จะยึดช่วงเวลาบานของภูมิภาคคันโตเป็นหลัก นอกจากนี้ ตารางนี้ไม่ใช่การคาดการณ์ประจำปี แต่เป็นช่วงออกดอกเฉลี่ยและช่วงบานเต็มที่จากสภิติหลาย ๆ ปี การออกดอกและช่วงเวลาที่ดีที่สุดในการชมในแต่ละพื้นที่จะแตกต่างกันไปตามสถานที่และสภาพอากาศในแต่ละปีครับ

●：ช่วงตั้งแต่ออกดอกจนถึงร่วงโรย

◎：ช่วงพีค ช่วงบานเต็มที่

ดอกไม้ที่บานตั้งแต้ฤดูใบไม้ร่วงจนสิ้นฤดูหนาว: ดอกสึบากิ (椿 / Tsubaki) และดอกสะซังกะ (山茶花 / Sazanka)

ดอกไม้ในตระกูลเดียวกัน ทั้งสึบากิและสะซังกะนั้นเป็นไม้ยืนต้น มีใบที่มันเงาและมีหยักตามขอบใบคล้าบใบกุหลาบ ดอกมีเฉดสีออกชมพูอมแดง ความแตกต่างของดอกทั้งสองนั้นคนญี่ปุ่นส่วนใหญ่ที่ไม่ได้รู้ลึกก็จะไม่รู้ครับ สำหรับช่วงเวลาการเริ่มบาน ดอกสึบากินั้น ถ้าเอาสายพันธุ์สึบากิฤดูหนาว (寒椿 คันสึบากิ) จะเริ่มบานตั้งแต่เดือนพฤศจิกายนจนถึงเดือนกุมภาพันธ์ แต่ถ้าเป็นสีบากิพันธุ์ทั่วไปจะเริ่มบานตั้งแต่ธันวาคมถึงเมษายนครับ ส่วนดอกสะซังกะจะเริ่มบานช่วงตุลาคมจนถึงเดือนธันวาคมครับ

วิธีแยกระหว่างสึบากิและสะซังกะ

• เวลาร่วง ดอกสึบากิจะร่วงจากต้นทั้งดอก ส่วนดอกสะซังกะจะร่วงเป็นกลีบ ๆ ไป
• กลีบของดอกสึบากิจะโค้งมาหุ้มเกสรมากกว่า ส่วนดอกสะซังกะจะคลี่ออกมากกว่า
• ใบของสึบากินั้น ก้านใบจะโปร่งแสง และหยักตามขอบใบจะไม่ลึกมาก ส่วนสะซังกะจะมีก้านใบที่ทึบและขอบใบเป็นหยักที่ลึก แถมใต้ใบยังมีขนที่ก้านใบด้วย

ภาษาดอกไม้ของดอกสึบากิคือ "ความสง่างามที่ไม่ดูเกะกะ" "ความสง่างามที่ไม่โอ้อวด" "คุณค่าแห่งการถ่อมตน"
ภาษาดอกไม้ของดอกสะซังกะคือ "การเอาชนะความยากลำบาก" "ความทุ่มเท"

สถานที่ชมดอกสึบากิ-ดอกสะซังกะขึ้นชื่อที่แนะนำ

สำหรับในโตเกียวก็มีสวนพฤกษศาสตร์จินไดและสวนพฤกษศาสตร์โคอิชิคาว่าครับ สวนชินจูกุเกียวเอ็นในชินจูกุก็มีเยอะเช่นกันครับ

ซากุระฤดูหนาว: อาตามิซากุระ (あたみ桜 / Atami-zakura) และคาวาสึซากุระ (河津桜 / Kawazu-zakura)

หากกล่าวถึงซากุระ หลายคนคงนึกถึงฤดูใบไม้ผลิ เดือนมีนาคม แต่อย่างที่เคยเห็นในบทความคราวก่อนนะครับ ที่ญี่ปุ่นยังมีซากุระเดือนสิบ ซากุระสี่ฤดูด้วย ดังนั้นจึงไม่แปลกที่จะมีซากุระฤดูหนาวด้วยเช่นกัน ซึ่งจริง ๆ แล้วมีตระกูลซากุระบานหนาว (寒緋桜 / Kanhizakura) จากทางไต้หวันและโอกินาว่าอยู่ในญี่ปุ่นด้วย แต่จะมีดอกสีชมพูเข้มครับ ส่วนอาตามืซากุระและคาวาสึซากุระนั้นเป็นพันธุ์ผสมตามธรรมชาติระหว่างซากุระบานหนาวกับสายพันธุ์ท้องถิ่น นั่นก็คือ ซากุระป่า (山桜 / Yamazakura) ของทางคันไซสำหรับสายพันธุ์อาตามิซากุระ และโอชิมะซากุระ (大島桜 / Oshimazakura) สำหรับสายพันธุ์คาวาสึซากุระครับ เนื่องจากผสมกับซากุระป่า ซากุระฤดูหนาวจะออกดอกพร้อมใบอ่อนสีเขียวอมเหลือง ต่างจากสายพันธุ์โซเมโยชิโนะยอดนิยมที่ออกแต่ดอกก่อนครับ

สำหรับช่วงเวลาการบานนั้น อาตามิซากุระจะเริ่มบานเร็วกว่า คือเริ่มบานในช่วงต้นเดือนมกราคมถึงกุมภาพันธ์ เป็นซากุระที่บานเร็วที่สุดในญี่ปุ่นที่คนยอมรับให้เป็นหนึ่งในซากุระแบบญี่ปุ่นครับ ส่วนคาวาสึซากุระนั้นจะเริ่มบานจากช่วงต้นเดือนกุมภาพันธ์จนถึงต้นเดือนมีนาคมครับ

ในภาษาดอกไม้ ซากุระฤดูหนาวนั้นมีความหมายว่า “ความโลเล” ครับ

สถานที่ชมดอกซากุระฤดูหนาวขึ้นชื่อที่แนะนำ

สำหรับทั้งอาตามิและคาวาสึนั้น เป็นพื้นที่บนคาบสมุทรอิสุในจังหวัดชิสุโอกะครับ

ดอกไม้แห่งปลายฤดูหนาว: ดอกบ๊วย (梅 / Plum Blossom)

ก่อนจะมีการชมซากุระกันนั้น ญี่ปุ่นได้รับอิทธิพลทางวัฒนธรรมจากจีนมาอย่างมากในช่วงสมัยนาราและสมัยเฮอันตอนต้น การชมดอกบ๊วย (ดอกเหมย) ก็เป็นวัฒนธรรมที่มาจากจีนครับ แต่ถึงกระนั้น ดอกบ๊วยก็ยังคงได้รับการชื่นชมอยู่เนื่องจากมีกลิ่นที่หอมมากและยังบานก่อนซากุระสายพันธุ์ยอดนิยมด้วย สำหรับดอกบ๊วยนั้นก็มีหลายเฉดสี ตั้งแต่สีขาว ชมพูอ่อน จนถึงสีเหลืองแบบสายพันธุ์โรไบ (蠟梅 / Roubai บ๊วยขี้ผึ้ง) ช่วงเวลาการบานคือกลางเดือนกุมภาพันธ์ แต่ตามศาลเจ้าเท็นมังกูของเทพเท็นมังเท็นจินนั้น มักจะมีดอกบ๊วยที่บานเร็วกว่าที่อื่นครับ

ภาษาดอกไม้ของดอกบ๊วยคือ "สง่างาม" "สูงส่ง" "อดทน" และ "ซื่อสัตย์" ครับ

สถานที่ชมดอกบ๊วยขึ้นชื่อที่แนะนำ

สวนบ๊วยที่ขึ้นชื่อของญี่ปุ่นก็ได้แก่ สวนไคราคุเอ็นแห่งมิโตะในจังหวัดอิบารากิ สวนบ๊วยอาตามิในจังหวัดชิสุโอกะ สวนอนุสรณ์การบินแห่งโทโคโรซาว่าในจังหวัดไซตามะ และตามศาลเจ้าเท็นมังกูต่าง ๆ อย่างเช่นคิตาโนะเท็นมังกูในกรุงเกียวโต ดาไซฟุเท็นมังกูในจังหวัดฟุกุโอกะ และโอซาก้าเท็นมังกูในกรุงโอซาก้าครับ

ดอกไม้ในฤดูหนาวอื่น ๆ

นอกจากดอกไม้ที่มีช่วงชมตายตัวแล้ว ก็ยังมีดอกไม้ใบหญ้าที่นิยมตามช่วงเทศกาลหรือสามารถพบเห็นได้ทั่วไปด้วยครับ

ดอกเฮลเลบอร์ (クリスマスローズ / Hellebore) ดอกไม้ที่คนญี่ปุ่นเรียกว่ากุหลาบคริสต์มาส

ต้นพอยน์เซตเทีย (ポインセチア / Poinsettia) ต้นที่คนไทยเรียกต้นคริสต์มาส

ดอกคาโนลา (葉の花 / Canola) ดอกที่บานช่วงกุมภาพันธุ์เป็นทุ่งสีเหลือง

ดอกหยาดหิมะ (スノードロップ / Snowdrop)

ดอกมะตูมญี่ปุ่น (木瓜 / Japanese quince)

เป็นยังไงกันบ้างครับ ยังมีดอกไม้อีกเยอะ แต่คราวนี้พอแค่นี้ก่อนนะครับ อย่าลืมรอชมดอกไม้ประจำฤดูกาลอื่น ๆ กันด้วยนะครับ!