Hanetsuki – Môn cầu lông truyền thống vào dịp lễ tết Nhật Bản

Từ ngày xưa, hanetsuki đã là một trong những trò chơi truyền thống trong dịp năm mới của Nhật Bản. Nếu bạn đã từng đọc bộ truyện tranh nổi tiếng Doraemon, chắc hẳn bạn đã từng thấy hình ảnh các nhân vật chơi đánh cầu lông đậm chất Nhật này rồi phải không. Ngoài tính giải trí, hanetsuki từ lâu đời nay còn có ý nghĩa mang lại may mắn, sức khoẻ và sự trưởng thành cho các bé gái. Nếu bạn muốn mua một chiếc vợt cầu lông (Hagoita) như thế này và muốn tìm hiểu luật trò chơi truyền thống của Nhật Bản thì hãy tham khảo những thông tin bên dưới nhé!

Lịch sử của Hanetsuki

Hanetsuki là trò chơi dùng gậy đã được trang trí bằng các loại chỉ màu di chuyển banh gỗ, bắt nguồn từ trò chơi “Giccho” (tương tự với môn Khúc côn cầu ngày nay), ai di chuyển banh vào khung thành của đối phương trước sẽ thắng. Cây gậy này đã trở thành vợt cầu lông, và quả banh gỗ đã trở thành trái cầu lông thời bấy giờ, được làm từ hột quả bồ hòn đính lông động vật xung quanh. Vào thời đại Muromachi, trò chơi này được tầng lớp quý tộc ưa chuộng. Những đại hội thi đấu cầu lông sôi động cũng được tổ chức rộng rãi trong thời kỳ này.

Sau khi bước vào thời đại Edo, môn thể thao này đã bắt đầu lan rộng đến tầng lớp dân thường. Vào những dịp cuối năm, những chiếc vợt được xem là quà may mắn và gửi tặng đến các gia đình có bé gái. Chính vì vậy, cầu lông truyền thống đã trở thành trò chơi tiêu biểu trong những dịp lễ tết. Việc gõ cửa nhà và chơi cầu lông đầu năm có ý nghĩa xua đuổi tà ma và giải trừ điềm xấu.

Vợt cầu (hagoita) và quả cầu lông (hane)

Vợt cầu lông được bọc bằng vải vẽ 

Hai vật dụng là chiếc vợt có cán hình chữ nhật được gọi là hagoita (phía bên trái trong hình) và quả cầu lông có đế cầu hình tròn màu đen được gọi là hane (phía bên phải trong hình) được sử dụng trong trò chơi hanetsuki. Hạt tròn màu đen được gắn với quả cầu này được làm từ hạt quả bồ hòn của cây mukorossi, trong tiếng Nhật là 無患子(mukoroji), và còn được hiểu với ý nghĩa là “những đứa trẻ không bị đau ốm”.

Có hai loại vợt cầu lông: một loại có hình đơn giản thường được dùng trong trò chơi, loại còn lại chỉ được dùng để trang trí và có ý nghĩa mang lại may mắn và sự trưởng thành cho các bé gái. Loại này còn được dùng để trang trí trong các cửa tiệm và thường được gọi là “Oshie hagoita”(押絵羽子板)

Vợt oshie hagoita được làm thủ công rất cầu kỳ. Những hình trang trí được cắt tạo hình trên các tấm giấy dày, nhồi bông vào trong và sau đó được bọc bởi những mảnh vải đẹp và dán lên tấm vợt. Và những hình trang trí này thường khắc hoạ lại những nhân vật nổi tiếng thời Edo ví dụ như những nghệ sĩ kịch Kabuki.

Oshie hagoita được ghép từ 3 miếng gỗ để thêm phần chắc chắn cho phần mặt vợt. Ở phía sau được in hình quả mơ, hoặc những hình khác có ý nghĩa mang đến hạnh phúc và vận may. Oshie hagoita là loại sản phẩm đặc trưng của thành phố Kasukabe, tỉnh Saitama và những người thợ thủ công nơi đây vẫn tiếp tục kế thừa truyền thống làm oshie hagoita gìn giữ truyền thống thời xa xưa của các ông cha.

Set vợt hagoita dùng để chơi thường dao động với giá 1000 – 2000 yên, còn những chiếc oshie hagoita có thể lên tới từ 1000 yên đến 60,000 yên đó.

Hàng năm từ 17-19/12, lễ hội hagoita ichi được tổ chức tại đền Sensoji (Asakusa) thu hút rất nhiều khách du lịch tới tham quan. Tại đây bạn có thể tha hồ thoả sức chọn lựa những chiếc vợt oshie hagoita mà bạn thích nhất tại các cửa hàng khác nhau. Trong một năm đó nhân vật nào có sức ảnh hưởng nhất sẽ được chọn để làm hình ảnh chính trong lễ hội.

Cách chơi hanetsuki

Hanetsuki có hai cách chơi: một là Oibane (追羽根) dành cho hai người chơi đối kháng nhau, hai là agehane(揚羽根) dành cho một người chơi khi họ sẽ thi xem ai tưng được cầu mà không để cầu rơi xuống đất nhiều hơn. Đối với trò Oibane, người nào không đỡ được cầu và để cầu rơi xuống đất sẽ bị quệt mực đen lên mặt. Tuy nhiên, việc quệt mực đen lên mặt còn có ý nghĩa trừ tà đầu năm nên đừng lo nếu bạn có lỡ bị thua nhé!

Cách chơi Oibane (追羽根)1. Hai người đứng đối diện và cách nhau một khoảng nhất định, mỗi người cầm một chiếc vợt

1. Hai người đứng đối diện và cách nhau một khoảng nhất định, mỗi người cầm một chiếc vợt
   
2. Lần lượt đánh cầu về phía đối phương và ngược lại
   
3. Cứ tiếp tục cho đến khi người kia không đỡ được cầu
   
4. Người thua sẽ bị vẽ lên mặt bằng mực đen
   

Cách chơi agehane (揚羽根)

1. Cầm vợt và cầu lông
   
2. Đếm số lần tâng cầu mà không để cầu rơi xuống đất. Ở nhiều địa phương, người chơi còn vừa tâng cầu vừa hoà theo điệu nhạc.
   

Với hanetsuki, bạn có thể tận hưởng những giây phút vui vẻ, thú vị chỉ với vợt và quả cầu lông. Kể cả không phải trong dịp năm mới đi nữa thì nếu có cơ hội hãy thử chơi hanetsuki nhé!