Khi nhắc đến các môn thể thao phổ biến ở Nhật, người ta thường nghĩ ngay đến bóng chày, bóng đá hay bóng rổ – tất cả đều được du nhập từ nước ngoài. Còn nếu nói về các môn thể thao có nguồn gốc từ Nhật, ta thường nhớ ngay đến những bộ môn võ thuật như judo, karate hay sumo. Tuy nhiên, bên cạnh võ thuật truyền thống, Nhật Bản còn là nơi khởi nguồn của nhiều môn thể thao độc đáo khác. Phần dưới đây sẽ cùng bạn khám phá lịch sử và chi tiết của “các môn thể thao có nguồn gốc từ Nhật” mà bạn không nên bỏ qua.
※ Khi quý vị mua hoặc đặt chỗ cho các sản phẩm được giới thiệu trong bài, một phần doanh thu có thể được hoàn lại cho FUN! JAPAN.
Các môn võ truyền thống có nguồn gốc từ Nhật
Sự khác biệt giữa võ thuật và thể thao là gì?
Trong võ thuật truyền thống của Nhật, thường có từ “đạo” được gắn kèm. Ví dụ như judo, karate hay sumo – môn thể thao quốc gia của Nhật – không chỉ đơn thuần là tranh tài sức mạnh mà còn là “đường hình thành con người” thông qua việc rèn luyện tinh thần, kỹ năng và thể chất đồng bộ. Đây chính là điểm khác biệt cơ bản so với các môn thể thao thông thường.
Thể thao có nguồn gốc từ Nhật Bản
Keirin (Đua xe đạp trên đường vòng)
Keirin là môn thể thao có nguồn gốc từ Nhật, trong đó các vận động viên đạp xe trên một đường đua đặc biệt gọi là “bank” để tranh tài về thứ tự về đích. Môn thi này không chỉ đòi hỏi tốc độ mà còn cần chiến lược và sự tính toán khéo léo, tạo nên sức hấp dẫn riêng.
Keirin được tổ chức theo quy định của Luật thể thao đua xe đạp của Nhật Bản và có lịch sử bắt đầu từ thời kỳ phục hồi sau chiến tranh. Sau Thế chiến II, Nhật gặp khó khăn về kinh tế, và nhằm mục đích tìm nguồn thu mới cũng như mang đến giải trí cho người dân, Keirin đã được khai sinh vào năm 1948.
Cuộc đua đầu tiên diễn ra vào ngày 20 tháng 11 năm 1948 tại một trường đua nhỏ ở Fukuoka. Cho đến nay, rất nhiều người hâm mộ vẫn thích dự đoán kết quả và tham gia cá cược. Một phần doanh thu từ các cuộc đua được sử dụng để hỗ trợ các hoạt động xã hội như thúc đẩy thể thao và phúc lợi cộng đồng.
Tại Thế vận hội Sydney năm 2000, “Keirin” đã được chính thức công nhận là môn thi Olympic, và tại Thế vận hội Bắc Kinh năm 2008, vận động viên Nagai Kiyofumi đã giành được huy chương đồng. Keirin hiện nay là một trong những môn thể thao chuyên nghiệp tiêu biểu của Nhật.
Gần đây, “Girls Keirin” – phiên bản đua xe dành cho nữ – cũng đang nhận được nhiều sự quan tâm. Trước đây, môn đua xe dành cho nữ từng được tổ chức cùng với nam trong 15 năm, sau đó bị ngừng vào năm 1964, nhưng đã được khôi phục lại dưới tên “Girls Keirin” vào năm 2012. Cùng năm đó, tại Thế vận hội London, “đua xe dành cho nữ” được chính thức công nhận, hướng đến mục tiêu “nâng cao sức mạnh của các vận động viên có thể thi đấu trên trường quốc tế”. Girls Keirin áp dụng các tiêu chuẩn đánh giá theo quy tắc quốc tế của môn đua xe, và có nhiều điểm khác biệt với phiên bản của nam như sử dụng khung xe bằng carbon và thiết kế xe đầy màu sắc.
Gateball
Gateball là môn thể thao có nguồn gốc từ Nhật, trong đó người chơi dùng cây gậy để đánh bóng sao cho bóng đi qua các khung cổng. Môn thể thao này được khai sinh vào năm 1947 tại Hokkaido, trong bối cảnh hỗn loạn sau chiến tranh.
Lấy cảm hứng từ môn croquet truyền thống của châu Âu, khi đó từ những vật liệu có sẵn, người ta đã chế tạo ra cây gậy và bóng để tạo nên một trò chơi giải trí cho trẻ em. Hiện nay, Gateball được ưa chuộng tại hơn 50 quốc gia và vùng lãnh thổ, chủ yếu là ở châu Á, và có một giải vô địch thế giới được tổ chức 4 năm một lần.
Ba yếu tố hấp dẫn của Gateball là:
- Tinh thần đồng đội: Cả đội phải cùng hợp lực giành chiến thắng; chỉ riêng một người giỏi không đủ để chiến thắng.
- Chiến lược: Môn thể thao này không chỉ thi độ chính xác khi đưa bóng qua khung cổng, mà còn đòi hỏi sự lên chiến lược và tính toán trong lối chơi.
Tính phổ thông: Được xem là “môn thể thao phổ thông”, có thể chơi được với mọi lứa tuổi, giới tính, tình trạng thể chất hay ngôn ngữ.
Ngoài ra, Gateball còn được đánh giá cao vì tính đơn giản và nhẹ nhàng, giúp duy trì sức khỏe và thúc đẩy giao lưu xã hội cho người cao tuổi.
Soft Tennis
Soft Tennis là một môn thể thao có nguồn gốc từ Nhật, phát triển dựa trên môn tennis nhưng sử dụng bóng cao su mềm. Vào những năm 1880, tennis cứng được truyền từ Anh sang Nhật, tuy nhiên do bóng tennis cứng khá đắt và khó phổ biến, nên vào năm 1884, Tsuboi Gendou tại Trường Sư phạm Cao đẳng Tokyo đã sáng tạo ra Soft Tennis với việc sử dụng bóng cao su mềm.
Năm 1890, nhờ sản xuất được bóng cao su nội địa, Soft Tennis nhanh chóng được phổ biến. Để thúc đẩy tính quốc tế, năm 2002 tên gọi đã được đổi thành “Soft Tennis”.
Soft Tennis và tennis cứng khác nhau không chỉ ở loại bóng mà còn ở vợt, chiều cao lưới và luật chơi. Với đặc điểm dễ chơi, Soft Tennis đã trở thành môn thể thao phổ biến trong giáo dục thể chất tại trường học và trong các hoạt động thể thao cộng đồng. Vào năm 2003, giải vô địch thế giới Soft Tennis có tới 30 quốc gia tham gia, và hiện nay các giải đấu quốc tế được tổ chức định kỳ, với khoảng 540.000 người tham gia thi đấu trên toàn thế giới, chủ yếu tập trung ở châu Á.
Sports Chanbara (Đấu kiếm thể thao)
Sports Chanbara, còn được biết đến với biệt danh “Spochan”, là môn thể thao có nguồn gốc từ Nhật do ông Tetsuto Tanabe sáng tạo vào năm 1971.
Ở Nhật, từ xưa đã có trò chơi “đánh giả kiếm” – nơi trẻ em dùng gậy gỗ làm “kiếm” và chạy nhảy trên đồng ruộng – được coi là một trò chơi dân gian. Ông Tanabe đã lấy cảm hứng từ trò chơi này và phát triển thành một môn thể thao lành mạnh và an toàn.
Sports Chanbara cho phép người chơi trải nghiệm võ thuật một cách an toàn thông qua việc sử dụng kiếm mềm (Airsoft sword) và thiết bị bảo hộ. Triết lý của môn thể thao này là “công bằng và an toàn” cùng “tự do”, thể hiện mong muốn rằng môn võ này có thể được thưởng thức bởi mọi người, bất kể tuổi tác hay giới tính, và thậm chí có thể lan tỏa ra toàn thế giới. Sports Chanbara cũng góp phần vào sự phát triển lành mạnh của trẻ em cũng như giúp người cao tuổi duy trì sức khỏe thông qua hoạt động thể thao an toàn.
Sports Yukigassen® (Chiến đấu với tuyết)
Môn thể thao “chiến đấu với tuyết” vốn là trò chơi ném tuyết của trẻ em được chơi ở khắp nơi trên thế giới, nhưng việc thiết lập các quy tắc chính thức và tổ chức thi đấu theo luật lệ đã được thực hiện tại Nhật Bản.
Tại thành phố Sounbetsu, quận Usu, Hokkaido, với mong muốn kích thích kinh tế địa phương ngay cả vào mùa đông khi lượng khách du lịch giảm, ý tưởng sử dụng tuyết rơi đã được phát triển và đưa vào thi đấu.
Từ khi ra đời vào năm 1988, môn thể thao này đã lan rộng và trở nên phổ biến ở mọi lứa tuổi, từ trẻ em đến người lớn, và hiện nay cũng được chơi ở các quốc gia khác ngoài Nhật.
Theo luật do Liên đoàn Tuyết Nhật Bản ban hành, các giải đấu quốc tế cũng được tổ chức. Mỗi đội gồm 7 người, và chiến thắng được xác định khi đội của bạn dùng tuyết ném hạ cờ được đặt trong khu vực của đối phương hoặc đánh trúng tất cả thành viên của đội đối phương. Môn thể thao này đòi hỏi không chỉ vận dụng sự nhanh nhẹn mà còn cần tinh thần đồng đội, chiến lược và kinh nghiệm.
Mặc dù tuyết là thành phần chính của trò chơi, nhưng ở những nơi không có tuyết, bóng có thể thay thế và môn thể thao này vẫn có thể được tổ chức tại các công viên hay bãi biển quanh năm.
Portball
Bạn có biết môn thể thao Portball không? Đây là môn thể thao quen thuộc ở Nhật vì được chơi trong giờ giáo dục thể chất tại các trường tiểu học.
Portball có nguồn gốc từ thành phố Sakai, tỉnh Osaka. Môn thể thao này khá giống với bóng rổ, khi hai đội thi đấu trên cùng một sân với một quả bóng duy nhất. Người chơi di chuyển bóng thông qua việc chuyền bóng và rê bóng, nhằm ghi điểm bằng cách ném bóng cho người chơi “goalman” (người gác thành) đứng trên một bục cao.
Điểm khác biệt lớn so với bóng rổ là ở chỗ thay vì có khung thành cố định, thì mục tiêu lại là người gác thành.
Tên gọi “Portball” xuất phát từ thực tế rằng thành phố Sakai từng là một thành phố cảng phát triển nhờ thương mại; hình ảnh vận chuyển hàng hóa từ cảng này sang cảng khác đã được liên tưởng và gắn liền với môn thể thao, khi “cảng” trong tiếng Anh có nghĩa là “port”. Portball là môn thể thao dựa trên sự kết nối giữa con người, giúp cho ngay cả những trẻ em không giỏi về thể thao cũng có thể tham gia và tìm thấy chỗ đứng cho mình.
Beach Rugby (Rugby bãi biển)
Beach Rugby là môn thể thao có nguồn gốc từ Nhật, được tổ chức trên bãi biển. Ban đầu, môn thể thao này được nghĩ ra vào năm 1990 với tên gọi “Beach Touch Football”, sau đó đổi tên thành “Beach Football” vào năm 1993 và cuối cùng là “Beach Rugby” từ năm 2013 trở đi.
Môn thể thao này kết hợp các yếu tố của American Football và Rugby, thi đấu 5 trên 5. Được thiết kế để có thể chơi an toàn trên bãi biển, thay vì những cú va chạm mạnh mẽ, việc “chạm” bằng tay vào cơ thể đối phương được tính là một pha tacle. Sau khi một đội bị chạm đủ 5 lần, lượt tấn công và phòng thủ sẽ đổi chỗ.
Do được tổ chức trên bãi cát, Beach Rugby có thể bị ảnh hưởng bởi điều kiện khí hậu, nhưng đồng thời cũng mang đến sức hấp dẫn riêng của môn thể thao bãi biển, khác biệt với bóng đá thông thường. Môn thể thao này cũng đang được kỳ vọng sẽ sớm có mặt trong chương trình thi đấu Olympic.
Các môn thể thao trí tuệ có nguồn gốc từ Nhật
Othello
Othello là một trò chơi trí tuệ có nguồn gốc từ thành phố Mito, tỉnh Ibaraki, Nhật Bản. Vào tháng 9 năm 1945, ngay sau khi chiến tranh kết thúc, khi trẻ em không còn có nhiều trò chơi để giải trí, ông Hasegawa Gorou – lúc bấy giờ là học sinh trung học – đã nghĩ ra trò chơi sử dụng các viên đá theo kiểu của trò chơi cờ vây, trong đó mục tiêu là bao vây và lật các viên đá của đối thủ, từ đó hình thành nên nguyên mẫu của Othello.
Tên “Othello” được đặt theo tác phẩm kịch của Shakespeare cùng tên. Hình ảnh các nhân vật trong vở kịch với những sự thay đổi trung thành nhanh chóng được liên tưởng đến chuyển động lật ngược của các viên đá trên bàn cờ.
Màu xanh lá của bàn cờ Othello cũng được lấy cảm hứng từ sân khấu ngoài trời xanh mướt, tượng trưng cho cánh đồng rộng lớn. Ban đầu, Othello được chơi bằng các viên đá của trò chơi cờ vây, sau đó được thay thế bằng nắp chai sữa. Vào thời điểm đó, sữa được đựng trong chai sữa, và nắp chai được làm từ giấy dày có lớp chống thấm, vừa bền vừa có kích thước thích hợp. Hiện nay, kích thước của các viên đá Othello hầu như không thay đổi so với nguyên mẫu ban đầu.
Năm 1973, khi công ty Tsukuda thương mại hóa sản phẩm, Othello đã bùng nổ về mặt phổ biến và hiện nay có người hâm mộ tại hơn 70 quốc gia trên thế giới, cùng với các giải đấu quốc tế được tổ chức định kỳ.
👉Mua Othello trên Yahoo! Mua sắm
Các thương hiệu sản xuất dụng cụ thể thao có nguồn gốc từ Nhật
ASICS (Công ty cổ phần ASICS)
ASICS là một thương hiệu thể thao có nguồn gốc từ Nhật, được thành lập vào năm 1949 tại Kobe, tỉnh Hyogo bởi ông Onizuka Kihachiro. Ông Onizuka đã được cảm hứng từ câu nói “Trong cơ thể khỏe mạnh, tâm hồn cũng khỏe mạnh” (Anima Sana In Corpore Sano) của nền văn minh La Mã cổ đại, từ đó sáng lập ra tiền thân của ASICS – Onizuka Shokai.
Chữ cái đầu của cụm từ “Anima Sana In Corpore Sano” đã trở thành nguồn gốc của tên gọi ASICS. Với mong muốn giúp giới trẻ phát triển cả về thể chất lẫn tinh thần thông qua thể thao, công ty bắt đầu sản xuất giày thể thao. Sản phẩm đầu tiên của họ là giày bóng rổ – một lĩnh vực được cho là khó sản xuất vào thời điểm đó. Tư duy “Nếu vượt qua được những thử thách khó khăn ban đầu, sau này sẽ dễ dàng hơn” đã thúc đẩy quá trình cải tiến và cuối cùng sản phẩm đã được ra mắt vào năm 1950.
Từ đó đến nay, ASICS luôn chú trọng vào đổi mới công nghệ, cho ra đời nhiều sản phẩm đa dạng. Đặc biệt, trong lĩnh vực giày chạy bộ, ASICS nhận được sự ủng hộ từ các vận động viên trên toàn thế giới. Hiện nay, ASICS không chỉ phát triển giày chạy bộ mà còn sản xuất các sản phẩm cho bóng chày, bóng đá, tennis và nhiều môn thể thao khác.
Mizuno Corporation (Công ty cổ phần Mizuno)
Mizuno được thành lập vào năm 1906 tại Osaka bởi ông Mizuno Rihachi cùng với người em trai Mizuno Rizo, với tên gọi ban đầu là “Mizuno Kyoudai Shokai”. Ban đầu, công ty chủ yếu bán các sản phẩm và phụ kiện cho bóng chày, như bóng và dụng cụ bóng chày.
Ông Mizuno Rihachi, người sáng lập công ty, chịu ảnh hưởng sâu sắc từ văn hóa bóng chày của Mỹ và đã nỗ lực phổ biến bóng chày tại Nhật Bản thông qua việc cải tiến dụng cụ và quảng bá môn thể thao này. Ông cũng góp phần quan trọng trong sự phát triển của bóng chày tại các trường trung học, nhận được sự tin dùng từ các vận động viên chuyên nghiệp và nhiều tài năng hàng đầu. Ngay từ những ngày đầu, Mizuno đã luôn đặt mục tiêu tạo ra những sản phẩm “tốt” (theo cách nói địa phương “vật tốt”).
Mặc dù ban đầu chuyên về các sản phẩm cho bóng chày, Mizuno sau đó đã mở rộng sản xuất ra nhiều dụng cụ cho các môn thể thao khác. Công ty cũng là đơn vị đầu tiên tại Nhật Bản bán các sản phẩm trượt tuyết, đồng thời phát triển và bán ra các gậy golf đầu tiên của Nhật. Ngoài ra, Mizuno còn sản xuất các sản phẩm cho tennis, bơi lội, bóng đá, điền kinh và nhiều môn thể thao khác.
DESCENTE
DESCENTE được thành lập ban đầu với tên “Tsuruya” bởi ông Ishimoto Tagayo tại Osaka vào năm 1935. Từ khi thành lập, với triết lý “Mang đến niềm vui của thể thao cho mọi người”, DESCENTE đã theo đuổi sự cách tân trong công nghệ và thiết kế, trở thành một trong những thương hiệu trang phục thể thao tiêu biểu của Nhật Bản.
Vào những năm 1950, DESCENTE bắt đầu tập trung vào phát triển trang phục trượt tuyết và sau đó, vào năm 1961, đổi tên thành Công ty Cổ phần DESCENTE. Tên “descente” trong tiếng Pháp có nghĩa là “trượt xuống”, và biểu tượng đặc trưng của thương hiệu thể hiện ba kiểu trượt cơ bản: trượt thẳng, trượt nghiêng và trượt ngang – những kỹ thuật cơ bản trong trượt tuyết.
DESCENTE HP：https://www.descente.co.jp/jp/）
Trang phục trượt tuyết của DESCENTE được đánh giá cao nhờ tính năng vượt trội và thiết kế tinh tế, nhận được sự ủng hộ của nhiều vận động viên trượt tuyết. DESCENTE cũng tận dụng những công nghệ tiên tiến từ lĩnh vực trượt tuyết để phát triển các sản phẩm thể thao khác như dành cho bóng chày, golf, luyện tập,…
Các trang web tham khảo:
- HƯỚNG DẪN KEIRIN: https://keirin.jp/pc/static/beginner/
- Liên minh Gateball Nhật Bản: https://gateball.or.jp/
- Liên đoàn quần vợt mềm Nhật Bản: https://www.jsta.or.jp/
- Trang web chính thức của Sports Chanbara:https://www.internationalsportschanbara.net/jp/
- Giải đấu viên ® bóng tuyết Nhật Bản : https://jyf.or.jp/
- Thành phố Mito: https://www.city.mito.lg.jp/index2.html
- ASICS: https://corp.asics.com/jp
- Mizuno: https://corp.mizuno.com/jp
- DESCENTE:https://www.descente.co.jp/jp/
Comments