Từ "tốt nghiệp" đánh dấu một cột mốc quan trọng trong cuộc sống học sinh, đồng thời là điểm khởi đầu cho một chặng đường mới. Ở Nhật Bản, lễ tốt nghiệp không chỉ là một nghi thức mà còn là một kỷ niệm đầy xúc động đối với nhiều người. Bài viết này sẽ giải thích chi tiết về ý nghĩa của "tốt nghiệp", các nghi thức trong lễ tốt nghiệp tại các trường học Nhật Bản, những bài hát phổ biến được hát trong lễ tốt nghiệp, cũng như giấy chứng nhận tốt nghiệp – một tài liệu quan trọng xác nhận việc hoàn thành chương trình học.
※ Khi bạn mua hoặc đặt hàng các sản phẩm được giới thiệu trong bài viết, một phần doanh thu có thể được chuyển lại cho FUN! JAPAN.
Tốt nghiệp là gì?
1. Hoàn thành toàn bộ chương trình học của một trường. Ví dụ: "Tốt nghiệp đại học", "Lễ tốt nghiệp".
2. Vượt qua một giai đoạn hay thời kỳ nào đó. Ví dụ: "Tôi đã tốt nghiệp việc đi chơi bowling".
Nguồn: Digital Daijirin
Ở Nhật Bản, từ "tốt nghiệp" còn được sử dụng theo nghĩa rộng hơn. Chẳng hạn, khi một thần tượng giải nghệ hoặc khi ai đó rời khỏi công ty sau nhiều năm làm việc, người ta cũng có thể dùng từ "tốt nghiệp" để diễn đạt việc rời bỏ một tập thể hoặc hoạt động nào đó.
Lễ tốt nghiệp tại Nhật Bản diễn ra khi nào? Đặc điểm và những nét độc đáo riêng của Nhật Bản
Lễ tốt nghiệp tại Nhật Bản thường được tổ chức vào mùa xuân (tháng 3, cuối năm học).
Lễ tốt nghiệp là một nghi thức công nhận học sinh đã hoàn thành chương trình học và chúc mừng họ. Ở bậc tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông, lễ tốt nghiệp thường được tổ chức trong nhà thể dục của trường. Vào tháng 3, khi thời tiết vẫn còn se lạnh, hội trường được trang trí với hoa và rèm đỏ trắng, tạo nên bầu không khí trang trọng. Vì đây là một nghi thức trang nghiêm, học sinh tốt nghiệp thường mặc trang phục phù hợp như hakama (trang phục truyền thống) hoặc đồng phục. Giáo viên, phụ huynh và học sinh trong trường cũng mặc trang phục trang trọng để tham dự.
Ở cấp tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông, học sinh được trao bằng tốt nghiệp, vì vậy buổi lễ này có tên chính thức là "Lễ trao bằng tốt nghiệp" (卒業証書授与式 – Sotsugyō shōsho juyo-shiki), nhưng thường được gọi đơn giản là "Lễ tốt nghiệp" (卒業式 – Sotsugyō-shiki). Tương tự, ở bậc đại học, sinh viên được trao bằng học vị nên buổi lễ được gọi là "Lễ trao bằng học vị" (学位授与式 – Gakui juyo-shiki).
Ngoài ra, để bảo vệ bằng tốt nghiệp khỏi bị gập hay hư hỏng, trường học thường phát kèm một ống đựng chắc chắn. Những chiếc ống màu đen thường xuất hiện trong tranh ảnh liên quan đến lễ tốt nghiệp chính là vật dùng để đựng bằng tốt nghiệp.
Nội dung của buổi lễ bao gồm: trao bằng tốt nghiệp, phát biểu của hiệu trưởng và khách mời, bài phát biểu chia tay của học sinh lớp dưới dành cho học sinh tốt nghiệp, bài phát biểu đáp từ của học sinh tốt nghiệp, và hát hợp xướng. Lễ tốt nghiệp cũng có những nét đặc trưng riêng theo từng địa phương. Chẳng hạn, ở Okinawa, học sinh tốt nghiệp thường đồng loạt ném blazer lên không trung trong một nghi thức gọi là "ném blazer" (ブレザー投げ – Burezā nage). Ở Nagano, học sinh tiểu học khi tham gia lễ tốt nghiệp có truyền thống mặc đồng phục của trường trung học mà họ sắp nhập học.
Mua và thuê kimono và hakama tại Kimono 365 tại đây 👉
Tìm kiếm 👉 "Bộ đồ công sở nam" trên Yahoo! Mua sắmNhấp vào đây
Ý nghĩa văn hóa của lễ tốt nghiệp
Lễ tốt nghiệp không chỉ đơn thuần là sự kiện đánh dấu việc hoàn thành một chương trình học mà còn là khoảnh khắc chia ly và khởi đầu, mang đến những cảm xúc mạnh mẽ.
Học sinh sắp phải chia tay bạn bè đã gắn bó suốt một thời gian dài, cũng như các giáo viên đã tận tình hướng dẫn mình. Cảm xúc buồn bã, lòng biết ơn, sự kỳ vọng và lo lắng về cuộc sống mới khi bước vào giai đoạn tiếp theo như học lên hoặc đi làm đều đan xen, khiến nhiều người không khỏi rơi nước mắt. Lễ tốt nghiệp gần như luôn đi kèm với những giọt nước mắt.
Đặc biệt, những bài phát biểu của học sinh lớp dưới dành cho đàn anh chị, lời đáp từ của học sinh tốt nghiệp đại diện cho toàn khóa, hay những lời nhắn gửi từ giáo viên thường khiến nhiều người bồi hồi khi nhớ lại những kỷ niệm thời học sinh. Lễ tốt nghiệp không chỉ là một buổi lễ mà còn là nơi để chia sẻ những cảm xúc đặc biệt.
Bài hát tốt nghiệp và vai trò của chúng
Một trong những khoảnh khắc xúc động nhất trong lễ tốt nghiệp là phần hợp xướng.
"仰げば尊し" (Aogeba Tōtoshi) – Ngẩng cao đầu, thầy cô đáng kính(Tác giả: Không rõ)
Đây là một trong những bài hát tốt nghiệp lâu đời nhất, thể hiện lòng biết ơn đối với thầy cô và sự nuối tiếc khi phải rời xa mái trường.
"Ngẩng cao đầu, thầy cô đáng kính
Nhiều năm tháng đã trôi qua dưới mái trường này
Nhìn lại quãng thời gian đã qua thật nhanh
Giờ đây, đến lúc phải chia xa rồi"
"旅立ちの日に" (Tabidachi no Hi ni) – Ngày khởi hành (Tác giả: 小嶋登 (Kojima Noboru), 坂本（現・高橋）浩美 (Sakamoto Hiromi, hiện là Takahashi Hiromi))
Được sáng tác vào năm 1991 bởi giáo viên một trường trung học cơ sở ở tỉnh Saitama, bài hát này nhanh chóng được hát trên khắp cả nước. Giai điệu vừa buồn vừa tràn đầy hy vọng, diễn tả cảm xúc của giáo viên khi tiễn học sinh cũng như tâm trạng của học sinh khi rời xa bạn bè để bước vào chặng đường mới.
Trong ánh sáng trắng, núi rừng bừng lên sức sống,
Đến tận cuối chân trời, bạn sẽ bay đi.
Giữa bầu trời xanh thẳm, trái tim rung động,
Như cánh chim tự do, chẳng ngoảnh lại phía sau.
Gửi niềm tin vào đôi cánh, bay theo làn gió hy vọng,
Gửi gắm ước mơ vào bầu trời rộng lớn này.
"3月9日" (Sangatsu Kokonoka) – Ngày 9 tháng 3
(Tác giả: 藤巻亮太 (Fujimaki Ryota), biểu diễn: レミオロメン (Remioromen))
Ngoài ra, các bài hát Jpop gần đây đã trở thành bài hát tốt nghiệp. "March 9th" và "YELL" của Remiolomen là những ví dụ điển hình. Tất cả các bài hát đều chứa đầy khao khát về thời gian không thể thay thế và mong đợi một cuộc sống mới, đồng thời thể hiện những cảm xúc được tích tụ trong khung cảnh tốt nghiệp.
Đứng trước cánh cửa của một thế giới mới,
Điều tôi nhận ra là mình không cô đơn.
Khi nhắm mắt lại, bạn hiện lên trong lòng mắt,
Với sự hiện diện của bạn, tôi cảm thấy mình mạnh mẽ hơn bao giờ hết.
Và tôi cũng mong muốn trở thành một người như thế đối với bạn.
"YELL" (Lời bài hát - một phần) Sáng tác và sáng tác nhạc: Mizuno Yoshiki (Ikimono Gakari)
Tôi hiện tại đang ở đâu?
Nhìn lại những dấu chân mà tôi đã bước qua, tôi không thể ngừng nhìn.
Ôm lấy chiếc lá khô, ngồi bên cửa sổ mùa thu,
Với những ngón tay lạnh cóng, tôi vẽ lên giấc mơ.
Mặc dù tôi có đôi cánh, nhưng tôi không thể bay,
Bởi tôi sợ sự cô đơn, sợ sự khó khăn.
Vượt qua những ngày tháng ấm áp khi tôi nép mình bên ánh nắng,
Chúng ta bước đi về phía những giấc mơ cô đơn.
Tạm biệt không phải là một từ buồn,
Mà là sự kết nối chúng ta tới những giấc mơ riêng biệt của mình.
Giữ chặt những ngày tháng đã qua trong tim,
Tôi sẽ bay đi một mình, tới bầu trời của tương lai.
So sánh văn hóa tốt nghiệp ở nước ngoài
Lễ tốt nghiệp ở Nhật Bản có một yếu tố xúc động, khi mọi người khóc và tiếc nuối sự chia ly, nhưng điều này không phải là phổ biến trên toàn thế giới. Ở nhiều quốc gia, lễ tốt nghiệp thường thiên về việc ăn mừng hơn, với những buổi biểu diễn kịch hay hát từ học sinh còn lại để làm cho các sinh viên tốt nghiệp cảm thấy vui vẻ. Trong khi đó, ở Nhật Bản, lễ tốt nghiệp rất trang trọng và chú trọng vào các nghi thức, bao gồm cách ra vào, thời điểm cúi chào, và luyện tập cho buổi hợp xướng, tất cả được tổ chức cẩn thận. Đây có thể được coi là một phần văn hóa đặc trưng của Nhật Bản.
Nhận nút áo thứ hai của người mình thích
Một nét văn hóa đặc trưng của Nhật Bản là việc "nhận nút áo thứ hai của người mình thích". Vào ngày lễ tốt nghiệp, học sinh nam sẽ tặng nút áo thứ hai từ bộ đồng phục "gakuran" của mình cho người mình thích để thể hiện tình cảm. Có những lúc, học sinh nam sẽ tặng món quà này cho nữ sinh, hoặc nữ sinh sẽ xin nút áo thứ hai từ nam sinh mà mình ngưỡng mộ như một cách để bày tỏ tình cảm. Có nhiều lý giải về việc tại sao lại là nút thứ hai, nhưng lý thuyết phổ biến là vì nút này gần với tim, mang ý nghĩa gần gũi với trái tim của người đó.
Truyền thống sau lễ tốt nghiệp
Ở Nhật Bản, sau lễ tốt nghiệp, việc chụp ảnh kỷ niệm là một điều rất phổ biến. Các học sinh thường chụp ảnh với lớp học, bạn bè thân thiết, giáo viên chủ nhiệm, và phụ huynh. Ngoài ra, vào buổi tối, một bữa tiệc gọi là "謝恩会" (謝恩会, bữa tiệc cảm ơn) có thể được tổ chức. Đây là dịp để học sinh tốt nghiệp và phụ huynh bày tỏ lòng biết ơn đối với các thầy cô giáo, thường được tổ chức tại nhà hàng hoặc khách sạn. Tại bữa tiệc, các hoạt động như hát, múa, và trao quà để cảm ơn thầy cô là rất phổ biến. Mặc dù lễ tốt nghiệp thường diễn ra với không khí trang trọng và đầy cảm xúc chia tay, nhưng bữa tiệc cảm ơn lại thường có không khí vui vẻ, cởi mở và thân mật.
Ngoài ra, đối với sinh viên đại học, "卒業旅行" (chuyến đi tốt nghiệp) là một hoạt động phổ biến, nơi nhóm bạn thân hoặc các thành viên trong phòng nghiên cứu đi du lịch cùng nhau. Sinh viên năm thứ tư thường có ít bài học cần tham gia sau khi đã hoàn thành luận văn tốt nghiệp, nên họ có nhiều thời gian rảnh rỗi. Khi năm học mới bắt đầu, họ sẽ bận rộn với việc tìm kiếm công việc hoặc tiếp tục học lên sau đại học, vì vậy nhiều sinh viên lựa chọn du lịch nước ngoài như một cách để tạo kỷ niệm trong thời gian còn lại ở đại học.
Nếu bạn muốn chụp ảnh đi công tác, hãy nhấp vào đây để chụp ảnh. 👉
Chúng tôi đã giới thiệu các giá trị của "lễ tốt nghiệp" cho Nhật Bản và "lễ tốt nghiệp". Chủ đề quen thuộc là "tốt nghiệp" cho phép bạn cảm nhận lại sự độc đáo của văn hóa Nhật Bản.
Tài liệu tham khảo:
Maki Arimoto, "Lịch sử lễ tốt nghiệp", ấn bản đầu tiên, Kodansha, 2013, tr. 264
Masanobu Morita (Đại học Kyoto), "Báo cáo nghiên cứu về tính khu vực của văn hóa học đường> Nguồn gốc của văn hóa học đường," Đại học Kyoto, Trung tâm Thúc đẩy Giáo dục và Nghiên cứu Liên ngành, Ngày xuất bản: 28 tháng 2 năm 2018 (Ngày tham khảo: 15 tháng 1 năm 2025) https://repository.kulib.kyoto-u.ac.jp/dspace/handle/2433/233653
Viện Nghiên cứu Đám cưới và Tang lễ, "Tác động của các vấn đề đương đại như tỷ lệ sinh giảm và dân số già và xã hội không liên quan đến văn hóa nghi lễ và xu hướng tương lai: Chương 2 Lễ tốt nghiệp", truy cập lần cuối ngày 30 tháng 5 năm 2018 (Ngày tham khảo: 15 tháng 1 năm 2025) https://www.ceremony-ri.jp/study-result/archive/papers2017/
Comments