Phân việt hoa mơ và hoa anh đào. Giới thiệu đặc điểm, địa điểm ngắm hoa mơ nổi tiếng và vị trí trong văn hóa Nhật Bản

Hoa mơ có nguồn gốc từ Trung Quốc và được cho là du nhập vào Nhật Bản vào khoảng cuối thế kỷ thứ 3. Không chỉ đóng vai trò là cây cảnh và nguyên liệu thực phẩm, hoa mơ còn gắn bó sâu sắc với văn hóa truyền thống Nhật Bản, được yêu thích từ lâu như một loài cây báo hiệu mùa xuân đến sớm. Ngày nay, khi nhắc đến "hanami" (ngắm hoa), người ta thường nghĩ ngay đến hoa anh đào, nhưng cho đến thời Nara, "hoa mơ" mới là nhân vật chính.

Bài viết này sẽ giới thiệu chi tiết về đặc điểm của hoa mơ, cách phân biệt với các loài tương tự, các địa điểm nổi tiếng để ngắm hoa mơ, cũng như vị trí của hoa trong văn học.

Lưu ý: Một phần doanh thu từ các sản phẩm hoặc dịch vụ được giới thiệu trong bài viết có thể được hoàn lại cho FUN! JAPAN.

👉 Vé vào cửa Triển lãm Nagahama Bon Plum lần thứ 74

Điểm nhấn: Cách phân biệt hoa mơ, hoa anh đào và hoa đào

Hoa mơ, hoa anh đào và hoa đào là những loài hoa tiêu biểu làm nên vẻ đẹp mùa xuân Nhật Bản từ xưa đến nay. Tuy nhiên, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, thời điểm hoa nở ngày càng thay đổi, khiến nhiều người bối rối không biết nên ngắm hoa nào vào lúc nào. Ngoài ra, vì hình dáng của ba loại hoa này khá giống nhau nên đôi khi khó phân biệt. Nhưng thực tế, nếu chú ý đến ba điểm dưới đây, bạn có thể phân biệt chúng một cách tương đối dễ dàng!

Thời điểm nở hoa

Hoa mơ

Hoa mơ báo hiệu mùa xuân đến sớm hơn hoa anh đào và hoa đào, thường bắt đầu nở từ giữa tháng 12 tùy theo giống, điều này không phải là hiếm.

Hoa anh đào

Hoa anh đào nở từ giữa tháng 3 đến đầu tháng 5. Tại Okinawa, hoa bắt đầu nở vào mùa đông, trong khi ở Honshu và Kyushu, hoa thường nở từ giữa tháng 3, và tại Hokkaido, thời điểm nở là muộn nhất.

Hoa đào

Hoa đào nở gần như cùng thời điểm với hoa anh đào , từ giữa tháng 3 đến cuối tháng 4. Thông thường, hoa đào nở rộ sớm hơn hoa anh đào, nhưng do ảnh hưởng của khí hậu và khu vực, đôi khi thời gian nở hoa của hai loại này trùng nhau.

Đặc điểm của cánh hoa

Hoa mơ

Cánh hoa mơ có hình dáng tròn trịa, đầu cánh mịn màng và không có cuống hoa, hoa mọc trực tiếp trên cành.

Hoa anh đào

Cánh hoa anh đào có đường cắt ở đầu, tạo thành hình trái tim sắc nét. Cuống hoa dài (phần trục màu xanh) thường cong xuống dưới do sức nặng của bông hoa, khiến cánh hoa hay hướng xuống.

Hoa đào

Cánh hoa đào có hình bầu dục hoặc nhọn ở đầu, khác biệt so với hoa mơ và hoa anh đào. So với hoa anh đào, cuống hoa đào ngắn hơn, và mỗi cụm hoa thường có hai nụ, tạo nên ấn tượng rực rỡ.

Đặc điểm thân cây

Thân cây hoa mơ có màu đen và bề mặt thô ráp. Ngược lại, thân cây hoa anh đào có màu nâu đỏ và có những vết gồ nhỏ dọc theo thân. Thân cây hoa đào có màu trắng nhạt và khi chạm vào, bề mặt cảm thấy mịn màng.

Có bao nhiêu loại hoa mơ?

Hoa mơ có nhiều màu sắc khác nhau như hoa mơ trắng, hoa mơ đỏ, và tổng cộng có hơn 300 loại hoa mơ. Sự đa dạng này chủ yếu xuất phát từ việc cải tiến và phát triển giống cây vào thời kỳ Edo (1600–1868), và chính sự sáng tạo, nỗ lực của những người dân thời đó đã tạo ra nhiều giống hoa mơ phong phú như vậy.

Hoa mơ là gì? Đặc điểm và các loại (3 hệ thống, 9 tính chất)

Hoa mơ bao gồm hoa mơ trang trí (hoa mơ cảnh) và hoa mơ dùng để thu hoạch quả (hoa mơ ăn). Hoa mơ trang trí có thể được phân thành 3 hệ thống lớn (hệ hoa mơ dại, hệ hoa mơ đỏ, và hệ hoa mơ Bungo), và còn được chia thành 9 tính chất nhỏ hơn dựa trên đặc điểm của cánh hoa và hình dáng nhánh cây.

Đặc điểm và các loại mơ (jitsuume)

Mơ (jitsuume) được trồng để thu hoạch quả, thường được sử dụng để chế biến các sản phẩm như mơ muối (umeboshi) hoặc rượu mơ (umeshu). Những giống mơ tiêu biểu như mơ Nanko và Shirokaga. Trong đó, mơ Nanko được trồng rộng rãi trên toàn quốc và chiếm hơn một nửa thị phần mơ tại Nhật Bản.

"Ba rừng mơ lớn" ở Kanto ở đâu?

Khi nói đến các điểm mơ nổi tiếng ở Nhật Bản, bạn không thể bỏ qua "Ba khu rừng mơ lớn" ở vùng Kanto. Dưới đây, chúng ta sẽ xem những gì cần xem và làm thế nào để đến đó.

[Ibaraki] Kairakuen

Kairakuen là một trong ba khu vườn nổi tiếng của Nhật Bản cùng với Kenrokuen ở Kanazawa và Korakuen ở Okayama. Vườn được khai trương vào năm 1842 bởi Tokugawa Nariaki, lãnh chúa thứ 9 của tỉnh Mito, như một khu vực giải trí cho dân cư. Trong vườn có khoảng 100 giống và 3.000 cây mơ, với nhiều loại mơ khác nhau, cho phép du khách thưởng thức hoa mơ trong suốt một khoảng thời gian dài với các loài mơ "nở sớm", "nở giữa mùa" và "nở muộn".

Lễ hội mơ Mito được tổ chức từ giữa tháng 2 đến giữa tháng 3 và đã có hơn 120 năm lịch sử, thu hút rất nhiều du khách trong và ngoài nước đến tham quan.

• Địa chỉ: 1-3-3 Tokiwamachi, thành phố Mito, tỉnh Ibaraki
• Cách đi: Từ ga JR Mito, đi xe buýt khoảng 20 phút
• Phí:
  [Chung] Người lớn 320 yên, Trẻ em 160 yên
  [Nhóm] Người lớn 240 yên, Trẻ em 130 yên
• Giờ mở cửa:
  Kairakuen chính: Từ giữa tháng 2 đến 30 tháng 9, từ 6:00 đến 19:00; từ 1 tháng 10 đến giữa tháng 2, từ 7:00 đến 18:00
  Kobuntei: Từ giữa tháng 2 đến 30 tháng 9, từ 9:00 đến 17:00; từ 1 tháng 10 đến giữa tháng 2, từ 9:00 đến 16:30
  * Đóng cửa từ 29 đến 31 tháng 12
• Trang web chính thức: https://ibaraki-kairakuen.jp/

【Saitama】 Oose Plum Grove

Oose Plum Grove là một địa điểm nổi tiếng với lịch sử lâu dài, nơi có cây mơ "Kaisen" hơn 670 tuổi, cùng với nhiều giống mơ khác. Vào mùa hoa, khoảng 20.000 cây mơ sẽ nở rực rỡ, thu hút khách du lịch.

Mơ ở Oose có lịch sử lâu dài, được trồng vào khoảng năm 1350, khi việc phân hương từ Dazaifu, Kyushu được thực hiện và đặt theo tên của danh nhân Sugawara no Michizane. Mỗi năm từ tháng 2 đến tháng 3, Lễ hội Mơ Oose Plum Grove được tổ chức, với nhiều hoạt động thú vị như xe lửa mini, biểu diễn âm nhạc truyền thống địa phương và trống Nhật Bản.

• Địa chỉ: 113 Dōyama, Oose Town, Iruma District, Saitama Prefecture

• Cách đi: Từ ga Oose, đi xe buýt đến "Baikin Iriguchi" rồi đi bộ 1 phút
• Phí vào cửa: 400 yên (dành cho học sinh trung học trở lên)
• Giờ mở cửa: 8:30 – 16:00

【Shizuoka】 Atami Plum Garden

Vườn mơ Atami, mở cửa từ năm 1886, nổi tiếng với mơ nở sớm nhất Nhật Bản và lá phong muộn. Vườn có hơn 60 giống mơ, với hơn 469 cây, nở đầu tiên vào cuối tháng 11 đến đầu tháng 12. Mỗi năm, từ giữa tháng 1 đến giữa tháng 3, Lễ hội Mơ Vườn Mơ Atami được tổ chức. Trong suốt lễ hội, khách tham quan có thể thưởng thức các hoạt động như ngâm chân, các cửa hàng ăn uống và quà lưu niệm, cùng với những sự kiện như múa Geisha, múa kiếm, nghệ thuật đường phố và dịch vụ rượu ngọt miễn phí, thu hút nhiều khách du lịch.

• Địa điểm: 8-11 Ume Sōen, Atami City, Shizuoka Prefecture
• Cách đi:
  

  Từ ga Atami, đi xe buýt khoảng 15 phút đến "Ume Sōen"

  Từ ga Atami, đi tàu Izu Line khoảng 3 phút đến ga Kinomiya, rồi đi bộ khoảng 10 phút

• Phí vào cửa: Miễn phí (chỉ tính phí trong mùa Lễ hội Mơ)
• Giờ mở cửa: Không hạn chế giờ vào cửa

👉 Tour Ngày Hoa Anh Đào và mơ Izu Nhật Bản

👉 【Izu 2 ngày】"Kawazu Sakura" × "Vườn mơ Atami" giới hạn mùa xuân

Những bài thơ và haiku Nhật Bản lấy cảm hứng từ hoa mơ

Hoa mơ không chỉ được trồng để ngắm cảnh và làm thực phẩm mà còn gắn bó sâu sắc với thơ ca Nhật Bản, đặc biệt là trong các bài waka (thơ ngũ âm) và haiku. Việc hoa mơ trở thành động lực sáng tác trong nhiều tác phẩm cho thấy sự yêu mến mà các nhà văn và nghệ sĩ dành cho loài hoa này.

Bài thơ waka trong "Man'yōshū"

Trong Man'yōshū – bộ sưu tập thơ cổ nhất của Nhật Bản – có khoảng 120 bài thơ liên quan đến hoa mơ, nhiều hơn cả số bài thơ về hoa anh đào, điều này chứng tỏ sự phổ biến của hoa mơ vào thời kỳ đó. Vào thời kỳ Nara (khoảng năm 710–794), lễ hội ngắm hoa được gọi là "hanami" không phải là lễ hội hoa anh đào mà là của hoa mơ. Đối với giới quý tộc và trí thức thời đó, hoa mơ là biểu tượng của mùa xuân và đồng thời là biểu tượng của văn hóa và vẻ đẹp được du nhập từ Trung Quốc.

Bài thơ waka trong "Kokin Wakashū"

Kokin Wakashū, bộ sưu tập thơ waka do triều đình biên soạn vào đầu thời kỳ Heian, là bộ waka đầu tiên của Nhật Bản. Bộ sưu tập này chứa nhiều bài thơ với chủ đề thiên nhiên và các mùa trong năm. Trong đó, hoa mơ thường xuyên xuất hiện như là một biểu tượng của mùa xuân, cùng với hoa anh đào, là một chủ đề quan trọng trong thơ ca.

Sau khi Kokin Wakashū được biên soạn, hoa mơ không chỉ được yêu thích vì vẻ đẹp của hình dáng mà còn bởi mùi hương của nó, và thơ ca dần chuyển sang miêu tả và thưởng thức hương thơm của hoa mơ.

Haiku

Trong thể loại haiku, hoa mơ cũng là một từ ngữ quan trọng để diễn tả mùa đông muộn và mùa xuân sớm. Những bài haiku nổi tiếng liên quan đến hoa mơ bao gồm:Matsuo Bashō: "梅が香に のっと日の出る 山路かな"(Tôi đang đi trên con đường núi vào sáng sớm, thì mùi hoa mơ dẫn lối tôi và mặt trời mọc lên.)Kobayashi Issa: "梅が香や どなたが来ても 欠け茶碗" (Mùa xuân đến với hoa mơ, nhưng bất kể ai đến, tôi không thể mời họ với những chiếc chén trà đẹp đẽ.)

Hoa mơ và ý nghĩa của các câu thành ngữ, tục ngữ liên quan

Hoa mơ và ý nghĩa hoa

Hoa mơ có ý nghĩa khác nhau tùy theo giống và màu sắc của hoa, nhưng chủ yếu mang những ý nghĩa sau đây:

Tinh khiết, kiên nhẫn

Đây là ý nghĩa xuất phát từ hình ảnh hoa mơ kiên cường nở rộ trong cái lạnh khắc nghiệt của mùa đông.

Trung thành

Liên quan đến truyền thuyết Bay Mơ của Sugawara no Michizane. Vào thời kỳ Heian (794–1180), khi Michizane bị đày, một cây mơ đã bay từ Kyoto đến Dazaifu để tìm chủ của mình. Truyền thuyết này đã làm nảy sinh ý nghĩa trung thành trong hoa mơ. Cây mơ “Bay Mơ” vẫn tồn tại tại đền Dazaifu Tenmangu, một cây mơ hơn 1.000 năm tuổi và là cây mơ nở sớm nhất trong khuôn viên đền.

Ngoài ra, mơ còn là một trong "Ba người bạn trong mùa đông" (tùng, trúc, mơ) và hoa mơ nở đỏ và trắng được coi là điềm lành.

Tục ngữ và thành ngữ liên quan đến hoa mơ

"梅根性に柿根性" (Mơ cứng đầu như hồng chát)

Hoa mơ dù có chế biến cũng vẫn giữ lại vị chua, do đó "梅根性" (tính cách của hoa mơ) dùng để chỉ tính cách cứng đầu, không thay đổi, ám chỉ những người kiên trì, bền bỉ. Ngược lại, "柿根性" (tính cách của quả hồng) là chỉ tính cách dễ thay đổi, giống như quả hồng chát sau khi nướng sẽ mất vị chát và nhanh chóng trở ngọt.

"梅木学問" (Học vấn của cây mơ)

Mặc dù cây mơ phát triển nhanh, nhưng không thể trở thành cây to lớn. Thành ngữ này ám chỉ những học vấn hoặc kiến thức nhỏ mà không đạt được sự trưởng thành lớn.

"桜切る馬鹿、梅切らぬ馬鹿" (Kẻ ngốc cắt cây anh đào, kẻ ngốc không cắt cây mơ)

Cây anh đào không thể cắt tỉa vì nếu cắt, nó sẽ không phát triển được và dễ chết. Còn cây mơ, nếu cắt tỉa đúng cách, sẽ cho hoa và quả đẹp. Thành ngữ này khuyên ta nên có cách ứng xử đúng đắn trong từng tình huống.

"梅に鴬" (Chim hoàng oanh trên cây mơ)

Đây là hình ảnh của chim hoàng oanh đậu trên cây mơ, dùng để chỉ sự kết hợp tốt đẹp, tương thích giữa các yếu tố. Tương tự như "tùng với hạc", "hoa đào với bướm", "cây liễu với chim én".

"桜梅桃李" (Anh đào, mơ, đào, lý)

Mỗi loại cây hoa này đều có đặc điểm và nét đẹp riêng. Thành ngữ này mang ý nghĩa rằng mỗi người nên sống đúng với bản sắc riêng của mình mà không cần phải so sánh với người khác.

"梅はその日の難のがれ" (Hoa mơ giúp tránh những khó khăn trong ngày)

Hoa mơ từ lâu đã được biết đến với công dụng bảo vệ sức khỏe, đặc biệt là trong việc phòng ngừa bệnh tật. Người Nhật xưa thường mang theo mơ muối như một "loại thuốc" để bảo vệ khỏi các bệnh sốt và bệnh nhiệt đới khi đi xa. Trước khi ra khỏi nhà, họ thường ăn mơ muối để mong một ngày suôn sẻ.