Tại Nhật Bản, sau khi Giáng sinh kết thúc, khắp mọi nơi sẽ bước vào không khí đón năm mới. Mọi nhà và các công ty sẽ dọn dẹp cuối năm, và chuẩn bị cho đêm giao thừa, lễ Tết đầu năm. Nào là mì “toshikoshi soba”, món súp “zoni”, mâm cỗ “osechi ryori”, phong tục “hatsumode” rồi “otoshidama”… có rất nhiều nét độc đáo mà hẳn bạn chưa nghe qua.
Hôm nay, FUN! JAPAN sẽ giới thiệu đến các bạn về phong tục, những món ăn ngon của Nhật Bản vào ngày lễ cuối năm và đầu năm mới.
Giao thừa (Omisoka) và Ngày đầu năm mới (Shogatsu-sanganichi)
Ngày cuối cùng của tháng 12 được gọi là "omisoka (giao thừa)" ở Nhật Bản, và đó là ngày chuẩn bị để chào đón vị thần năm mới “Toshigamisama”. Ngày 1/1~3/1 được gọi là "shogatsu-san-ga-nichi", là khoảng thời gian đặc biệt để gia đình và người thân sum vầy bên nhau, đón mừng năm mới.
Từ ngày 29/12~3/1 là thời gian nghỉ Tết ở Nhật, nên nhiều khu du lịch và cửa hàng, quán ăn có thể đóng cửa. Nếu bạn có dự định đến Nhật trong khoảng thời gian này, thì nên nhớ xem thông tin hoạt động trên các trang web chính thức của địa điểm nhé!
Người Nhật làm gì để chuẩn bị tiễn năm cũ, đón năm mới?
Vào cuối tháng 12, mọi gia đình và các công ty, doanh nghiệp ở Nhật sẽ thực hiện tổng vệ sinh, nhằm loại bỏ bụi bẩn, vết bẩn của năm cũ và đón năm mới với tâm trạng tươi mới.
Đồ trang trí ngày Tết thường được đặt trước cửa ra vào, để các vị thần có thể tìm đến nhà. Ngoài ra, ở trong nhà của người Nhật thường trang trí những chiếc bánh mochi lớn nhỏ có hình tròn xếp thành tầng, gọi là “kagami mochi”, đặt cam quýt cùng những vật trang trí khác lên trên để dâng lên các vị thần.
Nhiều người Nhật sẽ ăn mì “toshikoshi soba” vào đêm giao thừa, ngày 31/12 cuối năm.
Có nhiều giả thuyết khác nhau về phong tục ăn mì “toshikoshi soba” vào đêm giao thừa. Một số người cho rằng sợi mì dài và mỏng tượng trưng cho sự trường thọ. Cũng có người nói rằng, mì soba dễ cắt hơn các loại mì khác, nên có ý nghĩa “cắt đứt tai ương của năm cũ”. Món tempura tôm thường được đặt trên bát mì “toshikoshi soba” này, vì hình dạng cong của tôm được ví như hình dáng của người già, và tượng trưng cho sự trường thọ. Tôm tượng trưng cho điều tốt lành vì nó chuyển sang màu đỏ khi nấu chín. Thế nên, đây là một nguyên liệu không thể thiếu trong ẩm thực năm mới, và thường được chế biến với nhiều món ăn đa dạng vào ngày Tết.
Và một sự kiện tiêu biểu cuối năm chính là rung chuông đêm giao thừa! Tiếng chuông sẽ được đánh tại các ngôi chùa vào đêm giao thừa của ngày 31/12. Nhiều người Nhật sẽ ăn mì “toshikoshi soba” vào buổi tối, sau đó đến chùa và nghe tiếng chuông rung.
Rung chuông đêm giao thừa là một trong những sự kiện của Phật giáo, và các nhà sư sẽ đánh chuông rung 108 lần. Con số này tượng trưng cho nỗi khổ của con người. Tiếng chuông được đánh vang nhằm cầu nguyện cho con người thoát khỏi những nỗi khổ đau, ham muốn trần tục.
Giấc mơ đầu năm, đón bình minh đầu năm, viếng đền đầu năm… Người Nhật rất xem trọng hoạt động “đầu tiên” trong năm mới!
Ở Nhật Bản, các hoạt động vào đầu năm mới được gọi là "hatsu (đầu tiên)", và mang ý nghĩa rất quan trọng.
Ví dụ, hoạt động đón bình minh vào sáng ngày 1/1 đầu năm được gọi là "hatsuhi no de". Để có thể nhìn thấy cảnh mặt trời mọc đầu tiên trong năm, người dân Nhật Bản không ngại leo lên những ngọn núi cao như núi Phú Sĩ, hoặc khu vực đồi cao…
Sau khi đón bình minh đầu năm, mọi người sẽ viếng thăm các ngôi chùa, đền để cầu nguyện. Phong tục này được gọi là “hatsumode”.
Ngoài "hatsuhi no de" và “hatsumode”, thì giấc mơ đầu tiên trong năm mới được gọi là "hatsuyume", hay tiếng cười đầu tiên trong năm được gọi là "hatsu warai".
Món ăn ngày Tết ở Nhật
Trong khoảng thời gian từ ngày 1/1~3/1 đầu năm, người Nhật thường ăn các món ăn truyền thống của năm mới, như là mâm cỗ “osechi ryori” hay súp “zoni”, đồng thời cùng gia đình chơi các trò chơi năm mới như bịt mắt ghép hình “fukuwarai”, hay nghe thơ tìm thẻ “karuta”.
Như đã đề cập ở trên, nhiều gia đình thường ăn mì “toshikoshi soba” vào đêm giao thừa. Nhưng tùy vào khu vực, đồ ăn kèm với mì có thể khác nhau, chẳng hạn như tôm, hoặc cá trích...
“Osechi ryori” là mâm cỗ truyền thống, dùng để đón mừng năm mới Tết đến.
Các nguyên liệu như là đậu đen, trứng cá trích, tôm nướng, cà rốt và củ cải ngâm dấm, datemaki (món trứng ngọt cuộn). Mỗi nguyên liệu đều mang ý nghĩa may mắn, cầu chúc cho sức khỏe và sự trường thọ. Tất cả được gói gọn bên trong chiếc hộp “jubako” nhiều tầng với ý nghĩa “chồng niềm vui, sự hoan hỉ lên nhiều tầng, nhiều lớp.”
Món súp “zoni” cũng là món ăn tiêu biểu của ngày Tết, được làm từ nguyên liệu chính là củ cải trắng và cà rốt. Tùy theo vùng, cũng có nơi dùng hải sản để hầm cùng miso hoặc nước tương.
Nước súp và các nguyên liệu nấu có sự khác nhau giữa các vùng. Mặc dù đa phần nhiều nơi sử dụng cả bánh mochi để chế biến, song tùy mỗi nơi thì mochi được dùng cũng khác nhau về hình dạng tròn vuông, còn có nơi sử dụng cả mochi đậu đỏ…
Ngoài ra còn có đồ uống đặc biệt dành cho năm mới.
"Toso" là một loại rượu sake, thường được uống vào ngày đầu năm mới để xua đuổi tà ma và cầu chúc cho sự trường thọ.
“Amazake” là rượu ngọt được làm từ gạo và men “koji”, bạn có thể thưởng thức tại chùa, đền vào dịp năm mới.
Vì ngày Tết có rất nhiều món ăn ngon, nên số người tăng cân trong những ngày nghỉ đông cũng không hề ít!
Các món ăn ngày Tết dễ tìm mua ở siêu thị và các cửa hàng tiện lợi
Nếu bạn đi du lịch Nhật Bản vào dịp năm mới, thì hãy thử tìm đến các siêu thị và cửa hàng tiện lợi.
Nếu muốn thưởng thức mâm cỗ “Osechi ryori”, thì bạn cần phải đặt trước vì rất khó mua ngay trong ngày. Bạn có thể chọn món mà mình muốn ăn, tìm mua và thưởng thức tại khách sạn để tận hưởng bầu không khí năm mới ở Nhật Bản.
Ngoài ra, ở Nhật cũng có phong tục phát tiền lì xì "otoshidama". Những người lớn như cha mẹ, họ hàng thường sẽ cho các bé nhỏ tiền tiêu vặt trong dịp năm mới.
Trong thời gian này, các cửa hàng văn phòng phẩm và cửa hàng tiện lợi có bán rất nhiều phong bì “otoshidama” xinh xinh, với thiết kế các nhân vật hoạt hình anime nổi tiếng. Đây sẽ là món quà lưu niệm lý tưởng dành cho bạn trong chuyến du lịch Nhật Bản đầu năm đó!
Comments