Ikebana (生け花) là một hình thức cắm hoa nghệ thuật và là yếu tố không thể thiếu khi diễn tả nét đẹp Nhật Bản. Hình dắng của từng loại hoa, thực vật cây cỏ theo mùa giúp bầu không gian trở nên sống động. Ở bài viết này, chúng mình sẽ giới thiệu về lịch sử cũng như vẻ đẹp tiềm ẩn của nghệ thuật cắm hoa mang lại.
Nghệ thuật cắm hoa Nhật Bản đang lan rộng ra thế giới? Có gì khác biệt so với cắm hoa chưng kiểng của phương Tây?
Ikebana, hay còn được gọi là cắm hoa nghệ thuật, là hình thức cắm hoa bắt nguồn từ Nhật Bản, tạo hình phối hợp bằng hoa lá, các loại thực vật và cả nhiều thứ khác. Hiện tại thì môn nghệ thuật này bắt đầu toàn cầu hóa và phát triển sang nhiều quốc gia. Tuy nhiên, sự khác biệt giữa cắm hoa nghệ thuật của phương Tây và Nhật Bản chính là “phép cộng của mỹ học” và “phép trừ của mỹ học”. Nói đơn giản hơn thì nghệ thuật cắm hoa của phương Tây sử dụng phép cộng của mỹ học, sử dụng nhiều loại hoa để lấp đầy không gian và thể hiện nét đẹp. Về mặt khác, tạo nên khoảng trống giữa hoa và lá, dùng phép trừ của mỹ học để tạo nên vẻ đẹp không đối xứng chính là đặc điểm của Ikebana.
Các vật dụng sử dụng cho hoạt động cắm hoa
Các vật dụng sử dụng trong cắm hoa nghệ thuật gồm có bình sứ, gỗ cây, kính, đá… với nhiều hình dạng, chất liệu khác nhau. Trong đó quan trọng nhất là đáy cắm được hình thành từ nhiều cây kim đâm ngang học dùng để cố định hoa cỏ khi cắm. Nhờ có đáy cắm này mà chúng ta có thể tự do thể hiện vẻ đẹp của thực vật một cách sinh động trong cả bình sứ có đáy ngang. Bên cạnh đó là kéo cắt hoa, đài hoa dùng để trưng bày tác phẩm cũng là một trong những vật dụng cơ bản. Và cả băng keo, chất dán, dây thép kim loại dùng để gắn kết hoa kiểng.
Lịch sử của nghệ thuật cắm hoa
Lịch sử của nghệ thuật cắm hoa bắt nguồn từ Phật giáo, khi con người có suy nghĩ dùng hoa tươi cúng Phật. Hình thức cắm hoa chính thức được thành lập từ những năm 1460, giữa thời đại Muromachi và tiếp nối đến ngày nay. Tương truyền nghệ thuật bắt đầu từ việc hoa cắm của thầy tu tại Kyoto đã nhận được nhiều đánh giá cao. Vì thầy tu đã sống gần hồ nước nên thường được gọi là Ikenobo (池坊) và cái tên đã trở thành tên gọi của trường phái này. Đến thời đại Edo, kỹ thuật "Rikka (立花)" cắm hoa vào loại bình thon dài để thể hiện vẻ đẹp đặc trưng đã được hình thành. Cho đến ngày nay, “Rikka” vẫn là hình thức cơ bản trong nghệ thuật cắm hoa. Vào hậu kỳ của thời đại Edo, cắm hoa nghệ thuật đã lan rộng sang tầng lớp dân thường do kinh tế phát triển.
Ikenobo, Sogetsu Ikebana - Các trường phái chủ yếu trong nghệ thuật cắm hoa
Nghệ thuật cắm hoa Ikebana có nhiều trường phái khác nhau, gồm có trường phái Ikenobo cổ xưa lâu đời nhất cho đến Sogetsu-ryu, Ohara-ryu. Tùy theo mỗi trường phái, cách suy nghĩ đối với nghệ thuật cắm hoa cũng như hình thức, kỹ thuật, vật dụng được sử dụng cũng có sự khác biệt. Có trường phái xem trọng vẻ đẹp tự nhiên vốn có của hoa, song cũng có trường phái áp dụng nhiều ý tưởng mới lạ, độc đáo để hướng đến vẻ đẹp mang tính nghệ thuật. Nếu muốn thưởng thức vẻ đẹp khác biệt của các trường phái, bạn có thể tham gia hội triển lãm cắm hoa nghệ thuật có nhiều trường phái tham gia và học hỏi cá tính đặc trưng qua từng tác phẩm.
Comments