【คอประวัติศาสตร์และคอซามูไรห้ามพลาด】ทัวร์ปราสาทครั้งต่อไป มาจัดให้เป็น "ทริปสะสมตราประทับปราสาท" กันเถอะ

จะต้นขั้วตั๋วคอนเสิร์ตหรือตั๋วภาพยนตร์ ตั๋วเข้าชมพิพิธภัณฑ์ ตั๋วรถไฟที่ระลึกก็ดี... หลายคนมักจะนำบางสิ่งกลับมาเป็น "ของที่ระลึก" ไว้เป็นตัวแทนความทรงจำในการเดินทางกันครับ แล้วคุณรู้หรือไม่ว่าตั๋วเข้าชมก็ไม่ใช่สิ่งเดียวที่คุณสามารถนำกลับบ้านไปเป็นที่ระลึกในการไปเที่ยวปราสาทได้ ล่าสุด "โกะโจอิน" (御城印 / gojoin ตราประทับปราสาท) ก็กำลังได้รับความนิยมอย่างล้นหลามในญี่ปุ่น นี่แหละคืออีกหนึ่งในของที่ระลึกที่คุณสามารถนำกลับบ้านได้เมื่อเยี่ยมชมปราสาทครับ!

เราได้แนะนำปราสาทญี่ปุ่นไปแล้วหลายครั้งใน FUN! JAPAN ครับ การสะสมตราประทับปราสาทเพื่อเป็นหลักฐานการเข้าชมปราสาทหรือเพื่อเป็นที่ระลึกในการขึ้นตัวปราสาทก็เป็นวิธีสุดล้ำในการเพลิดเพลินไปกับปราสาทเวลาไปเที่ยว ถ้าคุณเป็นคอปราสาทญี่ปุ่น ธีมของทริปครั้งต่อไปของคุณก็ควรจะเป็น “ทัวร์ปราสาท+สะสมโกะโจอิน” ครับ!

ว่าแต่...โกะโจอินนี่คืออะไรหรือ?

"โกะโจอิน" (御城印 / gojoin ตราประทับปราสาท)' มีชื่อเรียกต่าง ๆ มากมายเช่น "เอกสารที่ระลึกการเข้าชมปราสาท" "หลักฐานที่ระลึกการเข้าชมปราสาท'' ไปจนถึง "เอกสารรับรองการขึ้นตัวปราสาท" เป็นใบรับรองการขึ้นตัวปราสาทและมีสถานะเป็นของที่ระลึกครับ ดีไซน์โดยทั่วไปเป็นกระดาษญี่ปุ่นวาชิ (和紙 / washi) ที่มีชื่อของปราสาทที่เขียนด้วยหมึก และตราประจำตระกูลของผู้ครองปราสาทประทับด้วยสีแดง และส่วนใหญ่เกี่ยวข้องกับปราสาทหรือภูมิภาคนั้น ๆ บางส่วนเป็นการเขียนด้วยมือ แต่ส่วนใหญ่จะพิมพ์ไว้ล่วงหน้าครับ

ตราประทับปราสาทส่วนใหญ่ขายในราคาประมาณ 300 เยน แต่บางแบบก็มีราคาสูงถึง 500 เยนหรือ 1,000 เยนเลยครับ นอกจากนี้บางส่วนยังมีการแจกฟรีในช่วงที่จัดงานด้วย ปราสาทแต่ละแห่งก็จะมีสถานที่จำหน่ายของตนเอง เช่น ภายในตัวปราสาท ที่ศูนย์ข้อมูลนักท่องเที่ยวที่อยู่ใกล้เคียง ที่หอจดหมายเหตุ หรือที่พิพิธภัณฑ์ครับ ดังนั้นควรตรวจสอบล่วงหน้าก่อนจะไปขึ้นปราสาทนะครับ

ถ้าพูดให้เห็นภาพกันง่าย ๆ ก็คือ "โกะชูอิน" (*1) ที่พบได้ตามวัดและศาลเจ้าในเวอร์ชั้นสำหรับของปราสาทนั่นเองครับ เนื่องจากไม่มีระเบียบหรือกฎเกณฑ์อะไรยาก ๆ ในการจะได้มา ดังนั้นคิดเสียว่าเป็นของที่ระลึกที่หาซื้อได้ง่าย ๆ อย่างเช่นไปรษณียบัตรก็ได้เช่นกันครับ

*1 โกะชูอิน (御朱印 / goshuin): ตราประทับสีแดงเพื่อใช้เป็นหลักฐานถึงการไปเยือนศาลเจ้าหรือวัด

ว่ากันว่าปราสาทมัตสึโมโตะในจังหวัดนากาโน่เป็นที่แรกที่ทำโกะโจอินให้โลกได้รู้จัก กล่าวกันว่ามีต้นกำเนิดมาจาก "ตราประทับสีแดงที่ระลึกการขึ้นปราการปราสาท" (天守閣登城記念朱印符 / Tenshukaku Tojo Kinen Shuin-fu) ที่ออกเมื่อประมาณปี 1991 แต่ตราประทับปราสาทก็เพิ่งมาเกิดกระแสดึงดูดความสนใจไปทั่วประเทศเมื่อ 3-4 ปีที่ผ่านมานี้เองครับ ตั้งแต่ช่วงปี 2014 จำนวนปราสาทที่ทำตราประทับปราสาทจำหน่ายได้เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว เนื่องจากตราประทับของศาลเจ้าและวัดที่เรียกว่าโกะชูอินนั้นได้กลายเป็นกระแสนิยมในญี่ปุ่น ประกอบกับความนิยมของละครย้อนยุคเกี่ยวกับขุนศึกสมัยเซ็งโกคุก็ผลักดันให้เกิดกระแสการทัวร์ปราสาทขึ้นนั่นเองครับ

นี่มันงานศิลปะชัดๆ! ตราประทับปราสาทที่มีเอกลักษณ์เฉพาะจนอยากสะสมให้ครบทุกแบบ

ในปี 2020 มีการออกตราประทับปราสาทตามปราสาทในญี่ปุ่นมากกว่า 500 แห่ง แต่ตอนนี้มีรายงานว่ามีจำนวนมากกว่า 1,000 แห่งแล้วครับ จากนี้ไป เราจะมาชื่นชมตีไซน์ที่หลากหลายของตราประทับปราสาทกันครับ

โดยทั่วไป ตราประทับปราสาทจะมีส่วนประกอบดังต่อไปนี้ー

• ขวาบน: "ที่ระลึกการขึ้นปราสาท", "ที่ระลึกการขึ้นหอปราการปราสาท", "โบราณสถานแห่งชาติ", "โบราณสถานพิเศษ", "สมบัติชาติ" ฯลฯ ข้อความนั้นก็ต่างกันไปขึ้นอยู่กับแต่ละปราสาท
• กลาง : ชื่อปราสาท (คัดลายมือ / เขียนพู่กัน)
• ล่างซ้าย: วันที่ขึ้นปราสาท
• พื้นหลัง: ตราประจำตระกูลของผู้ครองปราสาท (ตราที่ใช้ระบุตัวบุคคลและเครือญาติ) และขะโอ (花押 / kaou - ลายประทับลงนามหรือสัญลักษณ์ประจำตัวที่เขียนไว้ท้ายเอกสารที่ออกโดยบุคคลอย่างเช่นขุนศึกสมัยเซ็งโกคุ)

นอกจากนี้ยังมีดีไซน์แบบที่พิมพ์เนื้อความในจดหมายจากผู้ครองปราสาทและตัวอักษรที่คัดลอกมาจากบันทึกด้วยครับ การดูเปรียบเทียบแต่ละดีไซน์ก็อาจกล่าวได้ว่าเป็นความสนุกอีกอย่างหนึ่งเลยครับ

ตราประทับปราสาทของปราสาทมารุกาเมะในจังหวัดคางาวะ (แผ่นละ 300 เยน) เป็นตราประจำตระกูลของเคียวโกกุ ทาคาคาสุ (京極高和 / Kyogoku Takakazu) ผู้ครองปราสาทคนสุดท้าย มีลักษณะเป็นรูป "ยตสึเมะยุอิ" (四つ目結 / yotsume-yui)

ตราประทับปราสาทของปราสาทซันโนเฮะในจังหวัดอาโอโมริ (แผ่นละ 300 เยน) ใช้ดีไซน์ที่มีตราประจำตระกูลขนาดใหญ่โดดเด่นของตระกูลนัมบุ ตระกูลที่มีที่มาจากดินแดนไค (甲斐国 / Kai no Kuni ปัจจุบันคือจังหวัดยามานาชิ) เป็นตรามุไคซึรุ (向鶴紋 / Mukaizuru-mon - นกกระเรียนหันหน้าเข้าหากัน)

กระดาษญี่ปุ่นวาชิที่ใช้สำหรับพิมพ์ก็ยังแสดงให้เห็นถึงเอกลักษณ์ของแต่ละปราสาท บางที่ก็ใช้กระดาษที่ผลิตในท้องถิ่น บางที่ก็ใช้กระดาษที่ย้อมสีให้เข้ากับสีของผู้ครองปราสาท การได้รับรู้ถึงลักษณะ เนื้อสัมผัสของกระดาษ และความหนาที่ต่างกันไปเวลารับแต่ละแบบมาก็เป็นความสนุกอีกอย่างหนึ่งครับ

นอกจากนี้ยังไม่ใช่เรื่องแปลกที่ดีไซน์ของปราสาทเดียวกันจะมีการเปลี่ยนไปตามฤดูกาลหรือช่วงเวลาของปีครับ

ปราสาททาคาโตะ (ซากปราสาททาคาโตะ) ในจังหวัดนากาโน่ ซึ่งมีชื่อเสียงในฐานะ "จุดชมดอกซากุระที่ดีที่สุดในใต้หล้า" จำหน่ายตราประทับปราสาทสีซากุระ 4 แบบตามสถานการณ์การบานของซากุระ ความรู้สึกพิเศษที่จะสัมผัสได้เฉพาะตอนที่ไปเยี่ยมชมปราสาทเท่านั้นก็คงจะจุดประกายจิตวิญญาณของนักสะสมในตัวคุณขึ้นมาเลยเชียว!

สมุดสะสมตราประทับปราสาทสำหรับเก็บความทรงจำของการไปเยือนปราสาท

ตราประทับปราสาทนั้นทำจากกระดาษ ดังนั้นนักสะสมจึงควรระมัดระวังในการจัดเก็บ "โกะโจอินโช" (御城印帳 / gojouin-chou สมุดสะสมตราประทับปราสาท) ก็เป็นประโยชน์มากในการเก็บสะสม สมุดสะสมตราประทับปราสาทสำหรับจัดเก็บตราประทับปราสาทให้เรียบร้อยส่วนใหญ่มี 2 ประเภท ได้แก่ "แบบซอง" และ "แบบแปะ" แบบแรกจะมีช่องให้สอดตราประทับปราสาทลงเหมือนอัลบั้มหรือแฟ้มเอกสารแบบที่เป็นซองพลาสติกใส ส่วนแบบหลังต้องติดโดยตรงโดยใช้กาวทาแล้วติดลงไปที่หน้าว่างครับ

นอกจากจะใช้เพื่อวัตถุประสงค์ในการจัดเก็บสะสมแล้ว ยังเป็นสิ่งที่ออกแบบมาโดยมีการนำลักษณะเฉพาะของปราสาทนั้น ๆ อย่างผู้ครองปราสาทและลักษณะของตัวปราสาทมาใช้เป็นลวดลายด้วย ทำให้เป็นของสะสมมีค่าอย่างสูง สมุดสะสมตราประทับปราสาทที่ใช้ดีไซน์ของดอกซากุระ ซึ่งวางจำหน่ายที่ปราสาทฮิโกเนะในจังหวัดชิงะในฤดูใบไม้ผลิก็เป็นสมุดสะสมที่น่าจะโดนใจสาว ๆ กันครับ!

ตราประทับปราสาทกำลังมาแรงในญี่ปุ่นตอนนี้!

จำนวนปราสาทที่จำหน่ายตราประทับปราสาทยังคงเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว "กระแสนิยมตราประทับปราสาท" ก็กำลังมาแรงในญี่ปุ่นอยู่ครับ!

ตราประทับที่ออกโดยปราสาทฮิเมจิในจังหวัดเฮียวโงะสำหรับงาน "นิทรรศการฤดูหนาวพิเศษ" นั้น มียอดจำหน่ายเกิน 10,000 ใบภายในเวลาเพียง 10 วันนับจากเริ่มจำหน่ายและกลายเป็นประเด็นพูดถึงกันมาก ส่วนตราประทับปราสาทของปราสาทโอดาวาระในจังหวัดคานากาว่านั้นก็มีผู้คนหลายร้อยคนต่อแถวยาวตั้งแต่ตอนเช้าเพื่อซื้อกัน - ความนิยมของตราประทับปราสาทนั้นก็ยังเริ่งทะยานไม่หยุดยั้งครับ

ยอดเงินจากการขายตราประทับปราสาทไม่เพียงแต่ใช้เพื่อการบำรุงรักษาและดูแลกิจการของปราสาทแต่ละแห่งเท่านั้น ในหลายกรณี ยอดจำหน่ายเหล่านี้ยังใช้เพื่อวัตถุประสงค์ต่าง ๆ ที่จะอธิบายไว้ด้านล่างนี้ครับ

ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรม

• เพื่อให้ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมแก่ยูเครนซึ่งถูกรุกรานทางทหารโดยรัสเซียอยู่ สมาคมการท่องเที่ยวอำเภอนุมาตะ จังหวัดกุนมะ ได้ขายแสตมป์พิเศษปราสาทนุมาตะ (ซ้าย) ที่มีสีของธงชาติยูเครนและดอกทานตะวันซึ่งเป็นดอกไม้ประจำชาติ ในราคา 300 เยน รายได้ทั้งหมดถูกนำไปบริจาคให้กับสถานเอกอัครราชทูตยูเครนประจำประเทศญี่ปุ่น
  

สนับสนุนกิจกรรมจิตอาสา

• รายได้ทั้งหมดจากการขายตราประทับปราสาทที่วางจำหน่ายเฉพาะกาลสำหรับปีใหม่ที่ออกโดยปราสาทโอโนะในจังหวัดไอจิเมื่อเดือนมกราคม 2022 ถูกนำไปใช้เป็นเงินบริจาคสำหรับกิจกรรมอาสาสมัคร เช่น การให้บริการรถโดยสารประจำทางฟรีในพื้นที่อาโอมิของจังหวัดไอจิ การกำจัดวัชพืชของสวนชิโรยามะ เป็นต้นครับ
  

ความช่วยเหลือในการฟื้นฟู

• ปราสาทกุโจฮาจิมังในจังหวัดกิฟุ และปราสาทคารัทสึในจังหวัดซากะ ได้บริจาคส่วนหนึ่งของรายได้จากการขายตราประทับปราสาทเพื่อสนับสนุนการบูรณะปราสาทคุมาโมโต้ในจังหวัดคุมาโมโต้ขึ้นใหม่ หลังได้รับความเสียหายจากแผ่นดินไหวที่คุมาโมโต้ในปี 2016
  

นี่คือหนังสือที่อยากจะแนะนำให้กับผู้ที่ต้องการทราบข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับโกะโจอิน Ojoin!

ด้วยการซื้อตราประทับปราสาท คุณจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์และภูมิหลังของปราสาท และในขณะเดียวกัน คุณยังสามารถสนับสนุนปราสาทได้แบบง่าย ๆ ด้วย หนำซ้ำยังมีราคาที่ถูก เริ่มต้นที่แผ่นละ 300 เยนเท่านั้น และเหมาะเป็นใช้เป็นของที่ระลึกในการเดินทาง! ทริปต่อไปที่ญี่ปุ่นของคุณ ลองไปตระเวนทัวร์ปราสาทเพื่อสะสมตราประทับปราสาทกันไหมครับ? หากผู้อ่านท่านใดกำลังสะสมตราประทับปราสาทอยู่ เอามาแชร์กันในช่องคอมเมนท์ได้เลยครับ

JTB Publishing ซึ่งร่วมมือกับเราในการทำบทความครั้งนี้ ได้ตีพิมพ์หนังสือที่อธิบายพื้นฐานของโกะโจอินหรือตราประทับปราสาทในลักษณะที่เข้าใจง่าย หากใครต้องการสะสมตราประทับปราสาทจากนี้ไป ลองดูกันไว้นะครับ!

Hajimete no Gojoin Meguri (はじめての御城印めぐり)

• ราคา: 1,430 เยน (รวมภาษีแล้ว)
• จำนวนหน้า: 128
• รายละเอียดสินค้า: Amazon Japan