【ซีรีย์ปราสาทขึ้นชื่อของญี่ปุ่น】ที่มาของนาม "ฟุกุโอกะ"! ปราสาทฟุกุโอกะ ปราสาทหลังสุดท้ายที่สร้างโดย คุโรดะ คันเบ กุนซืออัจฉริยะ

ฟุกุโอกะได้กลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยมในญี่ปุ่นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ด้วยเทศกาลกิอองยามาคาสะที่น่าตื่นเต้นในฮากาตะ ของอร่อยรสเลิศที่หลากหลาย ซุ้มร้านแผงขายอาหารแบบท้องถิ่น และที่สำคัญที่สุดก็คือสนามบินฟุกุโอกะซึ่งอยู่ใกล้กับตัวเมืองมาก อย่างไรก็ตาม ฟุกุโอกะมีความเกี่ยวข้องอย่างลึกซึ้งกับ "คุโรดะ คันเบ" (黒田官兵衛 / KURODA Kanbei) กุนซืออัจฉริยะ เนื่องจากมีปราสาทฟุกุโอกะเป็นปราสาทแห่งสุดท้ายที่เขาสร้างขึ้นนั่นเอง จึงเป็นสถานที่ที่แฟน ๆ ประวัติศาสตร์ยุคเซ็นโกคุไม่ควรพลาดมาเป็นเวลานานเลยค่ะ

กุนซืออัจฉริยะระดับตำนาน "คุโรดะ คันเบ"

ใครก็ตามที่เคยได้สัมผัสประวัติศาสตร์ของยุคเซ็นโกคุในญี่ปุ่นมาบ้าง ก็ต้องเคยได้ยินชื่อของเขาผู้นี้ค่ะ คุโรดะ คันเบ มีชื่อจริงว่า "คุโรดะ โยชิทากะ" (黒田孝高 / KURODA Yoshitaka) เขาได้ใช้ชีวิตรับใช้วีรบุรุษทั้งสามแห่งยุคเซ็นโกคุ ได้แก่ โอดะ โนบุนางะ, โทโยโทมิ ฮิเดโยชิ และโทกุงาวะ อิเอยาสุ และประสบความสำเร็จทางกลยุทธ์ศึกมากมาย คุโรดะ คันเบ ผู้ซึ่งได้เห็นช่วงเวลาแห่งการแก่งแย่งชิงดีที่แสนอลม่านจนถึงท้ายสุดในฐานะกุนซือ สุดท้ายก็หันไปใช้ชีวิตแบบสันโดษโดยไม่ยุ่งเรื่องการเมือง ชีวิตท่ามกลางความวุ่นวายของเขาได้รับการถ่ายทอดเป็นละคร 2014 NHK Taiga เรื่อง "Gunshi Kanbei" (軍師官兵衛 / Kanbei the Strategist)

นอกจากชื่อเสียงด้านกลยุทธทางทหารที่โดดเด่นของเขาแล้ว คุโรดะ คันเบยังมีอีกชื่อนามที่สืบทอดมาหลายชั่วอายุคน เขาเป็นหนึ่งใน "สามนักสร้างปราสาทขึ้นชื่อ" นั่นเองค่ะ โทโด ทาคาโทระ (藤堂高虎 / TODO Takatora) คาโต้ คิโยมาสะ (加藤清正 / KATO Kiyomasa) และคุโรดะ คันเบ ถูกเรียกรวมกันว่าเป็นว่า "สามนักสร้างปราสาทขึ้นชื่อ" แห่งยุคเซ็นโกคุ ทั้งสามคนมีส่วนในการสร้างปราสาทที่มีชื่อเสียงหลายแห่ง แต่ละแห่งมีจุดแข็งของตนเอง และปราสาทฟุกุโอกะที่คันเบ คุโรดะสร้างขึ้นเป็นที่สุดท้าย ก็ได้รับการยกย่องอย่างสูงจาก คาโต้ คิโยมาสะ ผู้สร้างปราสาทด้วยกันค่ะ

ผลงานชิ้นเอกของพ่อลูกคุโรดะ "ปราสาทฟุกุโอกะ"

ในปี ค.ศ. 1600 ยุทธวิธีที่ทุ่งเซกิงาฮาระได้ปะทุขึ้น และในท้ายที่สุด กองทัพตะวันออกที่นำโดยโทคุงาวะ อิเอยาสุ ก็ได้ชัยไป เมื่อคุโรดะ คันเบ และคุโรดะ นากามาสะ ลูกชายของเขาซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกองทัพตะวันออกพิชิตคิวชูได้ พวกเขาได้รับการยกย่องอย่างสูงจากโทคุวางะ อิเอยาสุ ผู้ซึ่งได้มอบส่วนหนึ่งของดินแดนชิคุเซ็น (筑前国 / Chikuzen no Kuni ปัจจุบันคือจังหวัดฟุกุโอกะ) ให้กับพ่อลูกคุโรดะไปค่ะ

ในปี 1601 พ่อลูกคุโรดะได้เริ่มสร้างปราสาท และใช้เวลา 7 ปีในการสร้างปราสาทบนภูเขาอันกว้างใหญ่ที่มีพื้นที่ประมาณ 240,000 สึโบะ (ประมาณ 800,000 ตารางเมตร) เดิมปราสาทถูกสร้างขึ้นบนเนินเขาที่เรียกว่า "ฟุกุซากิ" (福崎 / Fukusaki) แต่ต่อมาพ่อลูกคุโรดะก็ตั้งชื่อปราสาทว่า "ปราสาทฟุกุโอกะ" ตามชื่อของพิ้นที่ "ฟุกุโอกะ" ใน "ดินแดนบิเซ็น" (備前国 / Bizen no Kuni ปัจจุบันคือจังหวัดโอคายามะ) ) ที่บรรพบุรุษของตระกูลคุโรดะเคยได้อาศัยอยู่ ปราสาทและคูน้ำที่มองจากอ่าวฮากาตะมีรูปร่างเหมือนนกกระเรียนที่สยายปีกออก ทำให้ปราสาทนี้มีชื่อที่สวยงามว่า "ปราสาทไมซึรุ" (舞鶴城 / Maizuru-jo ปราสาทกระเรียนร่ายรำ)

จากโครงสร้างของปราสาท สามารถมองเห็นปราสาทฟุกุโอกะว่าเป็นปราสาทที่ออกแบบอย่างมีกลยุทธ์แยบยล กำแพงหินผสมผสานกันอย่างประณีต มีประตูปราสาทมากกว่า 10 แห่ง ป้อมธนู 47 แห่ง และฐานปราการปราสาท 3 แห่งที่มีขนาดต่างกัน คาโต้ คิโยมาสะ ผู้สร้างปราสาทคุมาโมโตะที่มีการออกแบบให้บุกรุกได้ยากจนได้ฉายาว่าปราสาทไร้พ่าย ก็ได้ชื่นชมการสร้างปราสาทที่ซับซ้อนนี้โดยกล่าวว่า "ปราสาทที่ตัวเราสร้างขึ้นนั้นถูกตีแตกได้ในเพลาเพียง 3-4 วัน แต่ปราสาทฟุกุโอกะนั้นแม้จะล้อมปราสาทไป 30-40 วันก็ยังตีไม่แตก” ที่นี่คุณสามารถเห็นความล้ำลึกของความรอบคอบในการสร้างปราสาทโดย คุโรดะ คันเบ ค่ะ

เทนชูที่เต็มไปด้วยปริศนา

ปราสาทฟุกุโอกะมีฐานปราการปราสาท 3 แห่ง แต่ไม่รู้ด้วยเหตุผลกลใด ไฉนจึงไม่มีตัวหอปราการปราสาท จนเป็นที่ถกเถียงกันมากในหมู่ผู้เชี่ยวชาญและคอปราสาทกันค่ะ

ฐานปราการปราสาท หรือ เท็นชูได (天守台 / Tenshudai) หมายถึงฐานกำแพงหินของหอปราการปราสาท (天守閣 / Tenshukaku) ในการวิจัยเบื้องต้น ว่ากันว่าปราสาทฟุกุโอกะไม่มีหอคอยปราสาทมาแต่แรก แผนที่ที่เก่าแก่ที่สุดที่ยังหลงเหลืออยู่ของปราสาทฟุกุโอกะ แผนที่เมืองฟุกุโอกะ-ฮากาตะ (福博惣絵図 / Fukuhakusoezu) ซึ่งวาดในปี 1646 ก็ไม่ได้แสดงภาพหอปราการปราสาท อย่างไรก็ตาม จดหมายจากปี 1620 ที่ค้นพบเมื่อเร็ว ๆ นี้ ระบุว่า คุโรดะ นากามาสะ ได้ทำลายหอคอยปราสาทเนื่องจากกลัวในคำเตือนของรัฐบาลสำเร็จราชการโดยโชกุน ดังนั้น จึงสันนิษฐานได้ว่า ปราสาทฟุกุโอกะเคยมีหอปราการปราสาทอยู่จริง อย่างไรก็ตาม ก็ยังไม่พบหลักฐานไม่ว่าจะเป็นซากหรือการขุดค้นจริง จึงยังไม่ชัดเจนว่า "หอปราการปราสาทฟุกุโอกะ" เคยมีตัวตนอยู่จริงหรือไม่ค่ะ

ความทรงจำอันเบ่งบาน

ในช่วงสมัยเมจิ (ค.ศ. 1868~1912) ได้มีการออกโองการหนึ่งดินแดนหนึ่งปราสาท (โองการรื้อถอนปราสาท) และปราสาทฟุกุโอกะก็ถูกถอนทำลายเหมือนปราสาทอื่น ๆ แต่บางส่วนก็ย้ายไปอยู่ที่คฤหาสน์ตากอากาศและวัดของตระกูลคุโรดะ ซากปราสาทฟุกุโอกะที่สามารถมองเห็นได้ในปัจจุบันได้รักษาสภาพกำแพงหินและพื้นที่ปราสาทไว้เหมือนสมัยก่อน แต่มีอาคารเพียงไม่กี่หลังเท่านั้นที่ยังคงเหลืออยู่ หากไม่นับป้อมธนูทามอนยากุระ (多聞櫓 / Tamon Yagura) และป้อมธนูชิโอมิยากุระ (潮見櫓 / Shiomi Yagura) ซึ่งเคราะห์ดีที่ยังคงสภาพเดิมอย่างสมบูรณ์อยู่ค่ะ

ซากปราสาทฟุกุโอกะตอนนี้ถูกกำหนดให้เป็นโบราณสถานแห่งชาติและได้รับการรับรองให้เป็นหนึ่งใน 100 ปราสาทชั้นนำของญี่ปุ่น และถูกพัฒนาให้กลายเป็นอุทยานไมซึรุ (舞鶴公園 / Maizuru Koen) และอุทยานโอโฮริ (大濠公園 / Ohori Koen) ในฤดูใบไม้ผลิ บรรยากาศโดยรอบจะเปลี่ยนเป็นสีชมพู และในฤดูใบไม้ร่วงก็จะมีสีแดงและสีเหลือง ทำให้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยมทุกฤดูกาลค่ะ

ข้อมูลสถานที่

• ชื่อสถานที่: ปราสาทฟุกุโอกะ (福岡城 / Fukuoka-jou)
• ที่ตั้ง: Jonai, Chuo-ku, Fukuoka-shi, Fukuoka
• การเดินทาง: เดินประมาณ 10 นาทีจากทางออก 2 ของสถานี "Akasaka" บนรถไฟใต้ดินเทศบาลฟุกุโอกะ
• เวลาทำการ: ตลอด 24 ชั่วโมง
• ค่าตั๋ว: ฟรี (ยกเว้นช่วงที่มีการจัดกิจกรรม)

ที่มาของชื่อฟุกุโอกะ

หากคุณเคยไปฟุกุโอกะ คุณอาจเคยสงสัยว่าเมืองนี้ชื่อ "ฟุกุโอกะ" หรือ "ฮากาตะ" กันแน่มาบ้างสินะคะ

อย่างที่ได้กล่าวไว้ก่อนหน้านี้ พ่อลูกคุโรดะได้ตั้งชื่อปราสาทว่า "ปราสาทฟุกุโอกะ" ดังนั้นบริเวณเมืองภายใต้อาณัติปราสาทจึงถูกเรียกว่าฟุกุโอกะ อย่างไรก็ตาม นานก่อนที่ปราสาทฟุกุโอกะจะถูกสร้างขึ้น มีเมืองท่าที่มีชื่อเรียกว่าฮากาตะซึ่งเจริญรุ่งเรืองบนอ่าวฮากาตะ ดังนั้น ฮากาตะ เมืองที่เต็มไปด้วยพ่อค้า และฟุกุโอกะ เมืองที่เต็มไปด้วยตระกูลซามูไร จึงถูกแบ่งออกเป็นฝั่งตะวันออกและตะวันตกโดยแม่น้ำนากะ (那珂川 / Naka-gawa)

ในปี ค.ศ. 1889 ญี่ปุ่นได้มีการประกาศใช้ระบบใหม่ของการปกครองตนเองในท้องถิ่น เมื่อตัดสินใจเลือกชื่อเมือง ก็มีข้อพิพาทกันว่าจะตั้งชื่อเมืองว่าฟุกุโอกะหรือฮากาตะ และเป็นการโต้วาทีที่ดุเดือด แต่สุดท้ายก็ตกลงกันทั้งสองฝ่ายว่า ชื่อเมืองให้เป็นฟุกุโอกะและชื่อของสถานีใจกลางเมืองให้เป็นฮากาตะค่ะ