【ธรรมเนียมแปลก ๆ ในญี่ปุ่น】"รันคัตสึ": เหตุผลที่คนญี่ปุ่นจ่ายเงินมากกว่า 50,000 เยนเพื่อซื้อ "รันโดเซรุ" ให้เด็ก

ซีรีส์ "○○คัตสึ" ที่ถ่ายทอดวัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมที่แปลกเล็กน้อยของญี่ปุ่น ครั้งนี้ดิฉันอยากจะแนะนำคำว่า "รันคัตสึ" (ラン活 / rankatsu) ซึ่งเกี่ยวข้องกับกระเป๋านักเรียน "รันโดเซรุ" (ランドセル / randoseru) ที่นักเรียนประถมญี่ปุ่นใช้ตอนไปโรงเรียนค่ะ ในญี่ปุ่น การซื้อกระเป๋านักเรียนเป็นเหตุการณ์สำคัญที่มีความหมายพิเศษสำหรับพ่อแม่และปู่ย่าตายายของเด็กคนนั้น ทำไมรันโดเซรุถึงมีความสำคัญขนาดนั้นเลย? ลองอ่านบทความนี้แล้วก็จะรู้ค่ะ!

รันโดเซรุ คือ?

ดิฉันขอแนะนำความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับรันโดเซรุกันก่อนค่ะ

ต่อให้ใช้ 6 ปีก็ไม่พัง! กระเป๋าสุดทน

ต่อให้ไม่ใช่คนญี่ปุ่น ดิฉันคิดว่าก็คงมีคนจำนวนมากที่เคยเห็นรันโดเซรุมาก่อนค่ะ รันโดเซรุเป็นกระเป๋าที่นักเรียนชั้นประถมศึกษาของญี่ปุ่นใช้สำหรับไปโรงเรียน โดยทั่วไปแล้ว รันโดเซรุนั้นจะถูกใช้ต่อเนื่องใบเดียวตลอดการไปโรงเรียนประถมเป็นเวลา 6 ปี ดังนั้น ดังนั้นรันโดเซรุจึงจำเป็นต้องแข็งแรงทนทานมาก และส่วนใหญ่ทำจากหนัง นอกจากนี้ เนื่องจากเป็นกระเป๋าที่ใส่หนังสือเรียนและอุปกรณ์การเขียนจำนวนมากทุกวัน จึงเป็นสิ่งสำคัญที่มีน้ำหนักเบาและมีรูปร่างที่ไม่เป็นภาระต่อร่างกายของเด็กค่ะ

ประวัติศาสตร์ของรันโดเซรุ

"กระเป๋าเป้สำหรับไปโรงเรียน" ที่เรียกได้ว่าเป็นต้นกำเนิดของ "รันโดเซรุ" นั้นเริ่มใช้ที่โรงเรียนกาคุชุอิน (* 1) ค่ะ ในปี ค.ศ. 1885 ภาพด้านบนเป็นกระเป๋านักเรียนที่นักเรียนมัธยมต้นกาคุชุอินใช้ในสมัยเมจิค่ะ มันมีรูปทรงสี่เหลี่ยมที่ไม่ต่างจากกระเป๋านักเรียนปัจจุบันมากนักค่ะ

อย่างไรก็ตาม ต้นกำเนิดของคำว่ารันโดเซรุนั้น กล่าวกันว่าเป็นคำภาษาดัตช์ที่ว่า "ransel" (ออกเสียงว่า 'rantsel' แรนท์เซล หรือ 'randsel' แรนด์เซล) ซึ่งหมายถึงกระเป๋าเป้สะพายหลัง เนื่องจากญี่ปุ่นได้ค้าขายกับเนเธอร์แลนด์ตั้งแต่สมัยเอโดะ จึงมีคำภาษาญี่ปุ่นหลายคำที่มาจากภาษาดัตช์ค่ะ

* 1: โรงเรียนเอกชนที่บริหารโดย THE GAKUSHUIN SCHOOL CORPORATION ซึ่งเปิดตั้งแต่ระดับอนุบาลถึงมหาวิทยาลัย เป็นที่รู้จักกันว่าเป็นโรงเรียนที่ราชวงศ์จักรพรรดิญี่ปุ่นเข้าไปเรียน

ราคารันโดเซรุ

จากการสำรวจโดย Randoseru Kogyokai (ランドセル工業会 - สมาคมอุตสาหกรรมผู้ผลิตรันโดเซรุ) ราคาเฉลี่ยของรันโดเซรุเพิ่มขึ้นทุกปีค่ะ ในปี 2000 ราคาเฉลี่ยอยู่ที่ 35,000 เยน แต่ในปี 2021 มีราคาสูงถึงประมาณ 55,000 เยนเลยค่ะ

อาจคิดว่าการที่คนใช้เงินมากกว่า 50,000 เยนไปกับกระเป๋านักเรียนของเด็กนั้นเป็นอะไรที่ "เป็นไปไม่ได้น่า!" เลยสินะคะ ที่มาของราคาที่แพงขึ้นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาก็คือประสิทธิภาพของรันโดเซรุที่ดีขึ้นนั่นเองค่ะ เช่น การลดน้ำหนักของกระเป๋าและความทนทานที่เพิ่มมากขึ้น และจำนวนกระเป๋านักเรียนที่มุ่งเน้นในเรื่องดีไซน์ก็เพิ่มมากขึ้นเมื่อเทียบกับในอดีตค่ะ

ธรรมเนียม "รันคัตสึ" ที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะของญี่ปุ่น คืออะไร?

รันคัตสึเป็นคำย่อของ "รันโดเซรุคัตสึโด" (ランドセル活動 / Randoseru Katsudo กิจกรรมหาซื้อกระเป๋านักเรียน) ซึ่งหมายถึงการไปที่ห้างสรรพสินค้า ค้นหาบนอินเทอร์เน็ต หรือสั่งแคตตาล็อกเพื่อเลือกกระเป๋านักเรียนค่ะ

รันคัตสึแบบนี้เริ่มขึ้นก่อนที่เด็กจะเข้าโรงเรียนประถมเป็นเวลาถึงหนึ่งปี หลายคนอาจจะคิดว่า "ซื้อก่อนวันก่อนพิธีปฐมนิเทศน์ก็ได้นี่" แต่นั่นก็ช้าไปค่ะ รันโดเซรุที่มีดีไซน์ยอดนิยมนั้นขายหมดอย่างรวดเร็ว ดังนั้นเพื่อจะให้ได้มาซึ่งรันโดเซรุที่ดีที่สุดก่อนที่จะขายหมด ก็ต้องทำรันคัตสึกันเป็นเวลาหนึ่งปีล่วงหน้าเลยค่ะ

เป็นเรื่องปกติที่ปู่ย่าตายายจะมอบรันโดเซรุให้หลาน ๆ เป็นของขวัญการเข้าโรงเรียนค่ะ ในญี่ปุ่นมีวันหยุดยาวอย่างโกลเด้นวีค (พฤษภาคม) และโอบง (สิงหาคม) และเด็ก ๆ หลายคนไปที่บ้านปู่ย่าตายายในช่วงวันหยุดเหล่านี้พอดี ในช่วงแบบนี้ ปู่ย่าตายายก็จะพาหลานไปห้างสรรพสินค้าและเลือกซื้อรันโดเซรุกันค่ะ

รันโดเซรุที่หลากหลายมากขึ้น

จนถึงเมื่อประมาณ 20 ปีที่แล้ว สีของรันโดเซรุนั้นมี 2 แบบ คือสีดำและสีแดง สมัยนั้นเป็นเรื่องปกติที่เด็กผู้ชายจะใช้รันโดเซรุสีดำ และเด็กผู้หญิงจะใช้รันโดเซรุสีแดง อย่างไรก็ตาม เมื่อเร็ว ๆ นี้ สีและการออกแบบมีความหลากหลายมากขึ้น

รันโดเซรุที่จำหน่ายโดย Tsuchiya Kaban Co., LTD ผู้ผลิตกระเป๋านักเรียนในโตเกียวซึ่งก่อตั้งขึ้นในปี 1965 มีถึงประมาณ 50 สีเลยค่ะ! มีสีสันสวยงามและทำให้รู้สึกมีความสุขเพียงแค่ได้มองเลยนะคะ

ตามแนวโน้มสู่การไร้ขอบเขตทางเพศสภาพในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา จำนวนรันโดเซรุที่สามารถใช้ได้โดยไม่คำนึงถึงเพศก็เพิ่มมากขึ้นค่ะ

จำนวนรันโดเซรุที่ร่วมมือกับแบรนด์เพิ่มขึ้น รูปด้านบนเป็นรันโดเซรุที่ร่วมงานกับแบรนด์ญี่ปุ่นยอดนิยม "mina perhonen" มีราคาสูงกว่า 80,000 เยน แต่ Tsuchiya Kaban ก็เสนอการประกันชดเชยฟรีเป็นเวลา 6 ปี ดังนั้นหากกระเป๋านักเรียนชำรุดระหว่างที่เรียนชั้นประถมศึกษาในช่วงเวลา 6 ปี ก็จะได้รับการซ่อมแซมฟรีเลยค่ะ

ด้วยความที่การออกแบบกระเป๋านักเรียนมีความหลากหลายและมีทางเลือกเพิ่มมากขึ้น จึงอาจต้องใช้เวลานานกว่าในการตัดสินใจว่าจะซื้อรันโดเซรุใบไหนดี ทีนี้พอจะเข้าใจเหตุผลที่คนญี่ปุ่นทำกิจกรรมรันคัตสึเป็นเวลาหนึ่งปีก่อนที่เด็กจะเข้าโรงเรียนหรือยังคะ?

ทำไมรันโดเซรุถึงเป็นวัตถุที่มีความพิเศษ

บางคนอาจสงสัยว่าทำไมคนญี่ปุ่นถึงทุ่มเทกับรันโดเซรุกันมากขนาดนั้น

คนญี่ปุ่นมองว่าการที่ลูกและหลานได้เข้าโรงเรียนประถมนั้นเป็นเหตุการณ์ที่ใหญ่มาก ลูกๆ และหลาน ๆ ของตนได้เติบใหญ่และกลายเป็นนักเรียนประถม... กล่าวอีกนัยหนึ่งการเข้าโรงเรียนประถมเป็นเหตุการณ์ที่เป็นสัญลักษณ์แทนการเติบโตของเด็ก ดังนั้นกระเป๋านักเรียนรันโดเซรุที่เป็นสัญลักษณ์ของการเข้าโรงเรียนประถมจึงเป็นสิ่งพิเศษเช่นกัน

นอกจากนี้ เนื่องจากกระเป๋านักเรียนถูกใช้เป็นเวลา 6 ปีในชั้นประถมศึกษา หลายคนจึงคิดว่ารันโดเซรุนั้นเต็มไปด้วยความทรงจำสมัยประถมตลอด 6 ปี ดังนั้นหลังจากเรียนจบชั้นประถมแล้ว บางคนก็นำรันโดเซรุใบเก่าที่เคยใช้มาทำเป็นรันโดเซรุขนาดจิ๋วและเก็บไว้เป็นของที่ระลึกค่ะ

คุณเองก็ลองใช้รันโดเซรุดูมั้ย?

รันโดเซรุต้องมีน้ำหนักเบาและแข็งแรง เพราะเด็กจะต้องใช้เป็นเวลา 6 ปี กล่าวอีกนัยหนึ่งคือมันมีประสิทธิภาพสูงมาก การมีกระเป๋าประสิทธิภาพสูงแบบนี้สงวนไว้เฉพาะสำหรับเด็กนั้นก็น่าเสียดาย ดังนั้นในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา รันโดเซรุสำหรับผู้ใหญ่ก็ถูกนำมาจำหน่ายเช่นกันค่ะ

เป็นไงบ้างคะ คุณคิดยังไงเกี่ยวกับธรรมเนียม "รันคัตสึ" ที่ไม่ธรรมดาของญี่ปุ่นนี้? ถ้ามีความเห็น คอมเมนท์กันเข้ามาได้นะคะ!

บทความที่เกี่ยวข้อง

【ธรรมเนียมแปลก ๆ ในญี่ปุ่น】"ชูคัตสึ" หรือการหางานที่นักศึกษามหาวิทยาลัยญี่ปุ่นพยายามกันสุดชีวิต