เสน่ห์ของซูโม่ ระดับชั้นของนักซูโม่ที่รู้ได้จากการจัดอันดับคือ?

ซูโม่มืออาชีพ (大相撲 / Ōsumō การออกเสียงแบบญี่ปุ่นคือ โอสุโม) เป็นกีฬาที่เก่าแก่ที่สุดในญี่ปุ่น ที่ซึ่งนักซูโม่ (力士 / Rikishi) ที่แต่งกายในชุดแข่งขันแบบดั้งเดิมซึ่งมัดมวยผมแบบมาเกะ (髷 / Mage) คาดผ้าเตี่ยวมาวาชิ (廻し / Mawashi) ออกมาประลองกำลัง (取組 / Torikumi การต่อสู้หนึ่งยก) ต่อสู้กันในสังเวียน (土俵 / Dohyō) รูปวงกลม และผลการประลองก็จะสะท้อนออกมาในรูปแบบการจัดอันดับ (番付 / Banzuke) ค่ะ ในบทความนี้เราจะมาแนะนำเสน่ห์และกฎของซูโม่ซึ่งเป็นที่นิยมในฐานะวัฒนธรรมดั้งเดิมให้คุณรู้จักในรูปแบบที่เข้าใจง่ายกันค่ะ

ซูโม่คืออะไร ต่างจากซูโม่มืออาชีพอย่างไร?

ซูโม่ (相撲 / Sumō การออกเสียงแบบญี่ปุ่นคือ สุโม) เป็นทั้งศิลปะการต่อสู้และพิธีกรรมที่ทำขึ้นเพื่อถวายแก่เทพ โดยนักซูโม่ที่สวมผ้าเตี่ยวมาวาชิจะเข้าไปในสังเวียนซึ่งล้อมด้วยแนวรูปวงกลมที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางขนาด 4.55 เมตรเพื่อต่อสู้ประลองฝีมือกัน ซึ่งฝ่ายที่สามารถผลักดันคู่ต่อสู้ออกจากสังเวียนหรือทำให้ส่วนหนึ่งของร่างกายของฝ่ายตรงข้าม (ไม่นับฝ่าเท้า) แตะพื้นได้ก่อนจะเป็นผู้ชนะค่ะ ในกรณีของซูโม่มืออาชีพ จะมีการจัดแข่งขันแบบทัวร์นาเม้นท์เป็นเวลา 15 วัน โดยจัดปีละ 6 ครั้ง การจัดแข่งหนึ่งครั้งจะเรียกว่า "บะโช" (場所 / Basho แปลตามตัวคือสถานที่ แต่ในที่นี่เราใช้ว่า "สนาม") และในหนึ่งปีจะจัดขึ้นในโตเกียว 3 ครั้ง และในโอซาก้า นาโกย่า และฟุกุโอกะที่ละ 1 ครั้ง นักซูโม่ที่ชนะการประลองมากที่สุดใน "บะโช" (สนาม) นั้น ๆ จะถือเป็นผู้ชนะเลิศประจำสนาม และผลที่ได้จะปรากฏในการจัดอันดับค่ะ อนึ่ง ความแตกต่างระหว่างซูโม่และซูโม่มืออาชีพก็คือ ซูโม่นั้นเป็นชื่อของกีฬาการแข่งขัน ในขณะที่ซูโม่มิออาชีพหรือโอสุโมนั้นหมายถึงการแข่งขันที่ได้รับการสนับสนุนจากสมาคมซูโม่แห่งญี่ปุ่น ซึ่งจะมีเฉพาะนักมวยปล้ำมืออาชีพมาร่วมแข่งขันค่ะ

ต้นกำเนิดและประวัติความเป็นมาของซูโม่

ซูโม่ได้ปรากฏอยู่ในตำนานเทพปกรณัมญี่ปุ่น ในสมัยโบราณเป็นพิธีกรรมเพื่อทำนายว่าพืชผลในปีนั้นจะเก็บเกี่ยวได้ดีหรือไม่ หลังจากนั้นพิธีกรรมดังกล่าวก็ยังคงดำเนินต่อมาอีกประมาณ 300 ปีในฐานะ "งานซูโม่ประจำฤดูกาล" หรือ "สุมาอิโนะเซจิเอะ" (相撲節会 / Sumai no Sechi-e) ซึ่งจัดภายในวังเพื่อให้จักรพรรดิญี่ปุ่นได้ชม ตั้งแต่ศตวรรษที่ 12 ถึงปลายศตวรรษที่ 16 ได้มีการรวมเอาซูโม่เข้าเป็นส่วนหนึ่งของการฝึกอบรมซามูไร และเมื่อถึงสมัยเอโดะก็ได้รับความนิยมในฐานะสิ่งบันเทิงยอดนิยมในหมู่คนทั่วไปค่ะ ซึ่งสิ่งที่ทำให้ซูโม่ได้รับความนิยมก็คือ คันจินซูโม่ (勧進相撲 / Kanjinzumō ซูโม่งานบุญ) ซึ่งจัดขึ้นเพื่อระดมทุนที่จำเป็นสำหรับการก่อสร้างและการบูรณะวัดและศาลเจ้านั่นเองค่ะ ซูโม่ในรูปแบบการจัดงานเป็นครั้งเป็นคราวซึ่งได้รับอิทธิพลมาจากซูโม่งานบุญก็เป็นจุดเริ่มต้นของซูโม่มืออาชีพในปัจจุบันค่ะ นอกจากนี้ พิธีโดะเฮียวอิริ (土俵入り / Dohyōiri พิธีเข้าสังเวียน) ทรงผมมวยแบบมาเกะ ผ้าเตี่ยวมาวาชิ และการประลองกำลังก็ยังคงเหมือนของเดิมในสมัยเอโดะค่ะ ในปัจจุบันก็ถือเป็นสิ่งล้ำค่าที่คุณสามารถชมวัฒนธรรมแบบสมัยเอโดะได้โดยตรงค่ะ

ระดับชั้นของนักซูโม่ที่รู้ได้จากการจัดอันดับซึ่งตัดสินจากผลการประลองกำลัง

ระดับชั้นของนักซูโม่นั้นจะแสดงอยู่ในตารางอันดับค่ะ ส่วนการกำหนดอันดับนั้นจะมาจากผลการประลองในแต่ละสนามค่ะ ชั้นสูงสุดก็คือ โยโกสึนะ (横綱 / Yokozuna แปลว่าเชือกข้าง เพราะมักผลักผู้ต่อสู้ให้ออกนอกเขตเชือกของสังเวียน) ชั้นถัดลงมาก็คือ โอเซกิ (大関 / Ōzeki) ตามด้วย เซกิวากิ (関脇 / Sekiwaki) โคมุสุบิ (小結 / Komusubi) มาเอะกาชิระ (前頭 / Maegashira) และอื่น ๆ ค่ะ ชั้นตั้งแต่มาเอะกาชิระขึ้นไปนั้นถือเป็นชั้นสูงที่เรียกว่า มาคุอุจิ (幕内 / Maku-uchi เวทีใน) ชั้นที่ถัดลงมาก็คือ โจเรียว (十両 Jōryō) มาคุชิตะ (幕下 / Makushita) ซันดันเมะ (三段目 / Sandanme) โจะนิดัน (序二段 / Jonidan) และโจะโนะกุจิ (序ノ口 / Jonoguchi) ซึ่งกลุ่มมาคุอุจิและชั้นโจเรียวนั้นจะเรียกว่า เซกิโทริ (関取 / Sekitori) ซึ่งจัดเป็นนักซูโม่มืออาชีพค่ะ แต่ละชั้นยังแบ่งออกเป็นฝั่งตะวันออกและฝั่งตะวันตก โดยถือว่าหากอยู่ในระดับชั้นเดียวกันนั้น ฝั่งตะวันออกจะแข็งแกร่งกว่าฝั่งตะวันตกค่ะ

เสน่ห์ของซูโม่มืออาชีพ

ในศิลปะการต่อสู้หลายชนิดนั้นมักจะมีการแบ่งคลาสการต่อสู้ประลองฝีมือกันออกตามน้ำหนักตัวค่ะ แต่ในซูโม่นั้นจะจัดการยกประลองกำลังกันโดยไม่คำนึงถึงความสูงหรือน้ำหนักค่ะ ความสูงและน้ำหนักที่มากขึ้นนั้นก็มีข้อดี แต่ก็มีหลายกรณีที่นักซูโม่ที่ตัวเล็กกว่าเอาชนะนักซูโม่ที่ตัวใหญ่ได้ด้วยทักษะความสามารถค่ะ การประมือกันด้วยฝีมือนี้ก็เป็นหนึ่งในสิ่งที่ดีที่สุดเกี่ยวกับซูโม่เลยค่ะ